Umowa o pracę jest dokumentem, na podstawie którego powstaje stosunek pracy między pracodawcą a pracownikiem. W umowie powinny więc znaleźć się elementy określone przez przepisy zwarte w Kodeksie Pracy.
Typ umowy o pracę
Każda umowa o pracę musi zawierać określone elementy, w tym prawa i obowiązki stron, które zawierają stosunek pracy. Ostateczny kształt umowy o pracę jest jednak częściowo uzależniony od tego, czy jest to umowa na czas nieokreślony, czy też na czas określony.
W przypadku umowy o pracę na czas nieokreślony mamy do czynienia z nawiązaniem bezterminowego stosunku pracy, który może zostać zakończony jedynie przez złożenie przez pracownika wypowiedzenia lub otrzymania odpowiednio umotywowanego wypowiedzenia od pracodawcy. Zatrudnienie na umowę o pracę na czas nieokreślony oznacza, że pracownika obowiązuje okres wypowiedzenia zależny od stażu pracy:
- 2 tygodnie w przypadku pracy przez mniej niż 6 miesięcy,
- 1 miesiąc w przypadku pracy przez minimum 6 miesięcy,
- 3 miesiące dla pracownika o stażu wynoszącym co najmniej 3 lata.
W umowie o pracę na czas określony musi zostać wskazana data, z której nadejściem umowa zostanie rozwiązana, a także dzień rozpoczęcia pracy.
Najważniejsze elementy umowy o pracę
Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z umową bezterminową, czy też z umową na czas określony, w każdej umowie o pracę powinny znaleźć się następujące elementy:
- data zawarcia umowy o pracę;
- miejsce zawarcia umowy o pracę;
- rodzaj umowy o pracę (na czas nieokreślony, na czas określony, na okres próbny, na zastępstwo) ;
- strony zawierające umowę o pracę, a więc dane pracodawcy (nazwa firmy, adres, imię i nazwisko pracodawcy lub osoby reprezentującej pracodawcę) oraz dane pracownika (imię, nazwisko, adres zamieszkania);
- rodzaj pracy, czyli stanowisko, na jakim zostaje zatrudniony pracownik;
- wymiar czasu pracy, a więc określenie, czy jest to praca na etacie, na pół etatu itp.;
- miejsce wykonywania pracy;
- wynagrodzenie – pracodawca może podać wynagrodzenie zasadnicze i dodatkowo określić zasady przyznawania innych świadczeń, dodatków i premii;
- termin rozpoczęcia pracy.
Pracodawca ma też obowiązek najpóźniej przed upływem 7 dni od rozpoczęcia pracy przez osobę zatrudnioną na umowę o pracę przedstawić jej na piśmie informacje dotyczące szczegółów współpracy. Wśród ustaleń powinny się znaleźć informacje o częstotliwości wypłat, normie czasu pracy (dobowej i tygodniowej), przysługującym urlopie wypoczynkowym, układzie zbiorowym pracy, a także obowiązującym okresie wypowiedzenia umowy o pracę. Pracodawca, który nie jest zobowiązany do opracowania regulaminu zakładu pracy, powinien poinformować również o zasadach potwierdzania obecności w pracy i kwestiach dotyczących usprawiedliwiania nieobecności.
Obowiązywanie umowy o pracę
Należy pamiętać o tym, że umowa o pracę powinna być zawarta w formie pisemnej w dwóch egzemplarzach – pracownik i pracodawca otrzymują po jednym formularzu umowy. Istnieje możliwość zawarcia umowy ustnej między stronami. W takim przypadku pracodawca jest zobowiązany przedłożyć pracownikowi (najpóźniej w pierwszym dniu pracy) przedstawione na piśmie postanowienia dotyczące rodzaju umowy, jej warunków oraz szczegółów dotyczących zawierających ją stron.