Zgodnie z art. 135 par. 1 Kodeksu pracy (dalej jako ,,k.p."), jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, u pracodawcy może być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca.
- Czy pracodawca ma prawo obniżyć pensje swoim pracownikom?
- Urlop na żądanie - wcale nie taka prosta sprawa
- Pracują prawie bez przerwy - tak można? Taki przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest wówczas równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub dniami wolnymi od pracy. Art. 151 par. 1 k.p. daje natomiast wskazówki, co należy traktować jako pracę w godzinach nadliczbowych w systemie równoważnego czasu pracy - jest to praca wykonywana nie tylko ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, ale przede wszystkim praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy.
Pomimo braku jednolitości doktryny w zakresie kwalifikacji poszczególnych godzin pracy jako godzin nadliczbowych w omawianym systemie czasu pracy, to jednak większość autorów stoi na stanowisku, że pracą w godzinach nadliczbowych dla pracowników zatrudnionych w równoważnym systemie organizacji czasu pracy jest praca przekraczająca wymiar dobowy ustalony w rozkładzie czasu pracy. Takie stanowisko potwierdza i uzupełnia orzecznictwo - zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 2005 r. (sygn. akt. II PK 241/04), w systemie równoważnego czasu pracy pracą w godzinach nadliczbowych jest praca ponad normę dobową wynikającą z harmonogramu pracy, a także praca w czasie przekraczającym przeciętną normę tygodniową.
Podsumowując powyższe wskazać zatem można, że w systemie równoważnego czasu pracy, pracą w godzinach nadliczbowych będzie: 1) praca ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika rozkładu czasu pracy - czyli np. praca ponad 12 godzin na dobę; 2) praca w godzinach przekraczających 8 lub mniej godzin na dobę, jeżeli obowiązujący pracownika rozkład czasu pracy przewiduje w danej dobie pracę w skróconym dobowym wymiarze czasu pracy; 3) każda godzina pracy w dniu wolnym od pracy według obowiązującego pracownika rozkładu.
Dodatek do wynagrodzenia za godziny nadliczbowe przepracowane według powyższego systemu, będzie wówczas obliczane zgodnie z art. 1511 k.p.
Emilia Musiatowicz, prawnik w Kancelarii Prawniczej Windmill Gąsiewski & Roman