Pracuję w niewielkiej firmie - właściciel prywatny. W ostatnim czasie jeden z pracowników (są zmiany) otrzymuje telefon serwisowy, na który kontaktują się klienci firmy. Obowiązkiem pracowników jest odbieranie tych telefonów do godz. 20. Właściciel tłumaczy, że nie należy się żadne wynagrodzenie z tego tytułu, ponieważ jest to praca wykonywana w domu. Czy to jest zgodne z prawem? Odpowiada Marcin Kamiński, Kancelaria Prawna ARKANA
Zgodnie z art. 151(5) § 1 Kodeksu pracy pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Powyższe stanowi tzw. dyżur, za którego czas, w którym praca nie była świadczona, pracownikowi przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości tego dyżuru. Jeżeli w ocenie pracodawcy brak jest możliwości udzielenia czasu wolnego, pracownikowi należy wypłacić wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a w razie niewyodrębnienia takiego składnika - 60 proc. wynagrodzenia. Należy jednak zaznaczyć, iż powyższe nie dotyczy dyżuru pełnionego w domu.
Za czas dyżuru pełnionego w domu przepisy Kodeksu pracy zgodnie z art. 151(5) § 3 nie gwarantują pracownikowi czasu wolnego ani wynagrodzenia. Podczas dyżuru pracownik może jednak wykonywać pracę odpowiadającą normalnemu zakresowi czynności, ale także inną, zleconą przez pracodawcę. Wówczas pracownikowi przysługuje normalne wynagrodzenie, a gdy praca podczas dyżuru była świadczona w godzinach nadliczbowych, zachowuje prawo do dodatku z tego tytułu. Zgodnie z wyrokiem SN z 31 stycznia 1978 r., I PRN 147/77 (OSNCP 1978, nr 7, poz. 126): ,,Jeżeli natomiast w czasie dyżuru pracownik wykonywał dodatkowe czynności na rzecz i w interesie pracodawcy, należy czas przeznaczony na ich wykonanie zaliczyć do czasu pracy".
Podsumowując zgodnie z przedstawionym pytaniem pracownikowi za czas dyżuru pełnionego w domu nie przysługuje wynagrodzenie jeżeli w tym czasie nie świadczył pracy. Jednakże gdyby w czasie dyżuru pracownik wykonywał jakąkolwiek pracę, w tym odbierał telefony od klientów będzie to powodowało zaliczenie tej efektywnej pracy do czasu pracy i co za tym idzie zobowiązuje pracodawcę do rekompensaty tego czasu bądź czasem wolnym od pracy bądź stosownym dodatkiem do wynagrodzenia. Jeżeli godziny efektywnej pracy podczas dyżuru przewyższają ustaloną dla pracownika normę dobową czasu pracy lub przedłużony wymiar dobowy będą one godzinami nadliczbowymi ze wszystkimi tego konsekwencjami. Dodatkowo warto zaznaczyć, iż czas pełnienia dyżuru nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku, a więc do 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego i 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego.
(AS)