Rasa
Rasa to czynnik, na którego punkcie szczególnie przewrażliwieni wydają się Amerykanie. Ze Stanów Zjednoczonych pochodzi też najwięcej badań na ten temat. Okazuje się, że najwyżej wynagradzani są Azjaci. Może to mieć związek ze specyfiką emigracji z Azji, na którą mogą pozwolić sobie przeważnie osoby najlepiej sytuowane i o najwyższych kwalifikacjach. Nieco mniej zarabiają biali. Najniższe są zarobki czarnych (T. Luo, 2009). Nie wgłębiając się bardziej w wyjątkowo kontrowersyjny temat rasy, uznajmy, że nasz idealny pracownik pochodzi z Azji.
Płeć i orientacja seksualna
Zwykle mężczyźni zarabiają więcej od kobiet. W Polsce przeciętne wynagrodzenie kobiet było niższe od wynagrodzenia mężczyzn o 17 proc. (GUS, 2016). Wynika to głównie z poświęcania czasu i energii na opiekę nad dziećmi. Tezę taką potwierdzają zarobki kobiet niezamężnych, które jedynie nieznacznie ustępują mężczyznom (A. Chiodo, M. Owyang_ , _2003).
Co ciekawe, żonaci mężczyźni zarabiają więcej od kawalerów. Naukowcy nie są pewni przyczyn takiego stanu rzeczy. Być może panowie bez pieniędzy nie mogą sobie pozwolić na ożenek. A może to efekt wsparcia i motywacji, jakie zamężni otrzymują od żon (Y. Cohen, Y. Haberfeld, 1991). Zauważono także, że geje zarabiają mniej od heteroseksualnych mężczyzn, a lesbijki więcej od heteroseksualnych kobiet (N. Drydakis, 2014). Reasumując, nasz idealny pracownik jest mężczyzną i ma żonę.
Wykształcenie, staż pracy, szczebel zatrudnienia
Osoby z wyższym wykształceniem zarabiają więcej. Prócz poziomu wykształcenia liczy się także kierunek studiów. Osoby po kierunkach technicznych zarabiają więcej od absolwentów studiów humanistycznych. Do wykształcenia możemy zaliczyć także język obcy. Z najpopularniejszych języków najużyteczniejszy będzie angielski. Wśród niszowych największy wzrost wynagrodzenia da nam chiński. Skoro nasz idealny pracownik pochodzi z Azji, taka kombinacja będzie całkiem prawdopodobna.
Dłuższy staż pracy zwiększa wynagrodzenie. Czemu pracownicy doświadczeni zarabiają więcej? Zwykle są wydajniejsi, więc pracodawcy bardziej opłaca się zwiększyć pensję, by nie podkupiła go konkurencja. W Polsce najlepiej obecnie zarabiają informatycy i finansiści. Tak więc nasz idealny pracownik byłby informatykiem lub finansistą z wieloletnim stażem. Powiedzmy, że programował od małego i ukończył finanse i rachunkowość na prestiżowym Uniwersytecie Pekińskim.
| branża | * próba* | * 25% zarabia * * mniej niż* | * mediana* | * 25% zarabia więcej niż* |
|---|---|---|---|---|
| IT | 1 708 | 4 100 | 6 000 | 9 000 |
| bankowość | 1 641 | 3 600 | 5 500 | 8 700 |
| przemysł lekki | 1 833 | 3 500 | 5 100 | 8 000 |
| energetyka i ciepłownictwo | 543 | 3 626 | 5 044 | 8 100 |
| przemysł ciężki | 747 | 3 600 | 5 000 | 7 520 |
| handel | 2 143 | 3 072 | 4 500 | 7 100 |
| transport i logistyka | 747 | 3 100 | 4 393 | 6 500 |
| usługi dla biznesu | 2 515 | 3 000 | 4 200 | 6 500 |
| nauka i szkolnictwo | 2 070 | 2 600 | 3 300 | 4 320 |
| usługi dla ludności | 1 504 | 2 389 | 3 200 | 4 850 |
| kultura i sztuka | 692 | 2 300 | 3 000 | 4 090 |
_ Źródło: Ogólnopolskie Badanie Wynagrodzeń (OBW) przeprowadzone przez Sedlak & Sedlak w 2015 roku _
Przyglądając się życiorysom „ludzi sukcesu” możemy podzielić ich na dwie kategorie: przedsiębiorców i wybitnych specjalistów. Przedsiębiorcy nie są przedmiotem naszego zainteresowania. Niemniej jednak osoby piastujące wysoko wynagradzane stanowiska kierowników i dyrektorów, muszą wykazywać się nie lada przedsiębiorczością.
Dlatego nasz pracownik idealny jest wybitnym specjalistą, który dzięki talentom menadżerskim został kierownikiem, a następnie dyrektorem firmy. Do tego zrobił MBA (Magisterskie Studia Menadżerskie) – dyplom zwiększający wynagrodzenie menadżerów średnio o połowę. Według Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń dyrektorzy zarabiali w 2015 roku średnio 11 500 PLN - ponad 4 razy więcej od pracowników szeregowych.
| szczebel zarządzania | * próba* | * 25% zarabia * * mniej niż* | * mediana* | * 25% zarabia więcej niż* |
|---|---|---|---|---|
| dyrektor | 7 142 | 7 000 | 11 500 | 18 416 |
| kierownik | 26 125 | 4 000 | 5 900 | 8 800 |
| specjalista | 70 622 | 2 920 | 4 000 | 5 700 |
| pracownik szeregowy | 39 121 | 2 043 | 2 550 | 3 400 |
_ Źródło: Ogólnopolskie Badanie Wynagrodzeń (OBW) przeprowadzone przez Sedlak & Sedlak w 2015 roku _
Cechy psychiczne, pochodzenie i kapitał społeczny
Inteligencja jest pozytywnie skorelowana z wynagrodzeniem (Y. Ganzach, 2011). Najważniejsza na rynku pracy jest „inteligencja matematyczna”. Pozwala ona także lepiej zarządzać swoimi finansami. Wpływ wysokiej inteligencji na wynagrodzenia objawia się zwykle dopiero w późniejszym okresie kariery. Tutaj znowu idealnie pasowałby informatyk i finansista z wieloletnim stażem. Wśród cech charakteru najbardziej na wynagrodzenia wpływały sumienność i ekstrawersja. Ugodowość poważnie obniża pensje mężczyzn na początku kariery (E. Nyhus, E. Pons, 2015).
Inteligencja i osobowość są dziedziczone w ponad połowie przypadków. Nasz idealny informatyk/finansista jest sumiennym i asertywnym ekstrawertykiem mającym bardzo inteligentnych rodziców. Skoro już przy rodzicach jesteśmy - okazuje się, że zarobki dzieci często są na podobnym poziomie do zarobków rodziców. Rodzice idealnego pracownika zarabiali dużo. Dodatkowo zadbali o to, by umiał obracać się w towarzystwie i poznał kogo trzeba. Znajomości to istotny czynnik wpływający na szanse kariery.
Cechy fizyczne
Osoby zdrowe zarabiają więcej. Jednocześnie osoby zarabiające więcej są zdrowsze (M. Benzeval i inni, 2000). Zdrowie wiąże się z urodą, która także zwiększa wynagrodzenie (V. Gvozdenodic, 2013). Statystycznie wysocy zarabiają więcej (są także inteligentniejsi). Z bardziej kuriozalnych cech związanych z wyższym wynagrodzeniem wymienić warto posiadanie wąsów (American MustacheInstitute, 2009). Nasz informatyk/finansista jest wąsatym, tryskającym zdrowiem dwumetrowym przystojniakiem.
Miejsce pracy
Najwyższe zarobki występują w wielkich miastach i w dużych firmach. W Polsce firmy zagraniczne płacą więcej. Dlatego najlepiej pracować w stolicy dla międzynarodowej korporacji. Przyjmijmy, że nasz idealny pracownik pracuje jako dyrektor finansowy dużej międzynarodowej firmy z branży IT z siedzibą w Warszawie. W weekendy dorabia jako zdalny konsultant ds. cyberbezpieczeństwa nowojorskiej korporacji finansowej.
| wielkość miasta | * próba* | * 25% zarabia mniej niż* | * mediana* | * 25% zarabia więcej niż* |
|---|---|---|---|---|
| małe | 43 640 | 2 314 | 3 158 | 4 540 |
| średnie | 39 272 | 2 575 | 3 636 | 5 500 |
| duże | 33 226 | 3 000 | 4 278 | 6 700 |
| Warszawa | 24 754 | 3 500 | 5 400 | 8 800 |
_ Źródło: Ogólnopolskie Badanie Wynagrodzeń (OBW) przeprowadzone przez Sedlak & Sedlak w 2015 roku _
Inne
Znaleziono także wiele innych cech skorelowanych z wynagrodzeniem. Osoby szczęśliwe odnoszą większe sukcesy w życiu zawodowym (J. Boehm, S. Lyubomirsky, 2008). Osoby uczęszczające do kościoła, praworęczne, o krótkim imieniu i konsumujące alkohol w stopniu umiarkowanym, zarabiają więcej. Dlatego w sobotę nasz informatyk/finansista Jan celebruje odnalezienie luk w bezpieczeństwie nowojorskiej korporacji lampką wina trzymaną w prawej ręce. Nie pije za dużo, by być w dobrej formie na niedzielnej mszy.
Sylwetka idealnego pracownika
Reasumując, idealny pracownik to wysoki przystojny Azjata imieniem Jan. Jest religijnym lwem salonowym, programującym finansistą. Zna kilka języków. Piastuje kierownicze stanowisko w wielkiej firmie w stolicy.
W zasadzie ze świecą szukać takiego pracownika. W języku angielskim powstał termin „purple squirrel” (fioletowa wiewiórka), określający pracownika idealnie dopasowanego do wygórowanych wymagań zamieszczanych w ofertach pracy. Taka wiewiórka to być może lepszy kandydat na życiowego partnera niż pracownika. Ze względu na swe unikalne cechy, będzie łakomym kąskiem dla konkurencji, a pracodawca będzie musiał ją sowicie opłacać.
Zobacz także: http://wynagrodzenia.pl/t/obw-wp-money
