Świadczenie pracy w dni wolne

(C) Kurhan - Fotolia.com /

Wyczytałam w internecie, że jeśli pracujesz od poniedziałku do piątku i okazjonalnie pracujesz także w sobotę i niedzielę, to za pracę w sobotę (nawet tylko za kilka godzin pracy) powinno się otrzymać dzień wolny plus dzień wolny lub 100 proc. wynagrodzenia za pracę w niedzielę. Czyli przysługuje dwa dni wolnego za dodatkową pracę w weekend. Zgadza się?

Udzielenie jednoznacznej odpowiedzi jest uzależnione m.in. od charakteru pracy, systemu i rozkładu czasu pracy czy też długości okresu rozliczeniowego obowiązującego w danej firmie. Zasadą jest, że praca w dniu wolnym od pracy przewidzianym w rozkładzie czasu pracy pracownika, powinna zostać zrekompensowana przez pracodawcę, udzieleniem pracownikowi innego dnia wolnego od pracy, w terminie wspólnie z nim uzgodnionym. Pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pracownikowi dnia wolnego od pracy do końca obowiązującego okresu rozliczeniowego.

Jeżeli pracownik jest zatrudniony od poniedziałku do piątku i praca w dniu wolnym od pracy przypada w sobotę, to pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pracownikowi innego dnia wolnego. Podkreślić należy, że pracodawca nie ma możliwości wyboru sposobu rekompensaty za pracę w dniu wolnym od pracy innym niż niedziele i święta. Nieudzielenie pracownikowi dnia wolnego od pracy, w zamian za pracę w dniu wolnym od pracy, jest wykroczeniem przeciwko podstawowym prawom pracownika. Pracodawca popełni wykroczenie także w sytuacji gdy w miejsce dnia wolnego od pracy, dokona wypłaty pracownikowi stosownego wynagrodzenia. Rekompensata w postaci wypłaty wynagrodzenia zamiast dnia wolnego od pracy jest możliwa wyłącznie w szczególnych i uzasadnionych przypadkach, takich jak np. choroba pracownika uniemożliwiająca udzielenie mu dnia wolnego od pracy do końca danego okresu rozliczeniowego, w takim wypadku pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia powiększonego o dodatek w wysokości 100 proc.

Gdy szósty dzień pracy pracownika przypada w niedzielę, pracodawca ma możliwość rekompensaty poprzez udzielenie pracownikowi innego dnia wolnego od pracy lub wypłatę stosownego wynagrodzenia. Podobnie jak w przypadku pracy w pozostałe dni tygodnia, będące dla pracownika dniami wolnymi wynikającymi z jego rozkładu czasu pracy, podstawową formą rekompensaty za pracę w niedzielę, jest obowiązek udzielenia pracownikowi innego dnia wolnego od pracy. Pracodawca powinien udzielić takiego dnia wolnego w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli. Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie dnia wolnego w tym terminie, pracownikowi przysługuje dzień wolny do końca okresu rozliczeniowego. Dopiero w sytuacji gdy nie jest możliwe wykorzystanie dnia wolnego od pracy do końca okresu rozliczeniowego, pracodawca może wypłacić pracownikowi wynagrodzenie powiększone o 100 proc. dodatek za każdą godzinę pracy w niedzielę. Podobnie pracownikowi wykonującemu pracę w święta, pracodawca jest
zobowiązany do udzielenia dnia wolnego od pracy do końca okresu rozliczeniowego, a jeżeli nie jest to możliwe może w zamian wypłacić wynagrodzenie powiększone o 100 proc. dodatek za każdą godzinę pracy.

Pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pracownikowi innego pełnego dnia wolnego od pracy niezależnie od faktycznie przepracowanej liczby godzin w dniu wolnym od pracy, w związku z czym cały dzień wolny będzie przysługiwał pracownikowi także np. po 3 godzinach pracy. Istotne jest, że rekompensata za pracę w dni wolne od pracy nie może spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy. W sytuacji gdy pracownik świadczył pracę w dniu wolnym od pracy dłużej niż przez 8 godzin, przysługuje mu inny dzień wolny od pracy oraz rozliczenie czasu pracy powyżej 8 godzin na zasadach dotyczących pracy w godzinach nadliczbowych.

Rekompensata w postaci wypłaty wynagrodzenia za pracę w niedzielę i święta, wzbudza wątpliwości dotyczące dodatków do wynagrodzenia jakie przysługują pracownikowi w takiej sytuacji. Nieudzielenie pracownikowi innego dnia wolnego od pracy, spowoduje najprawdopodobniej przekroczenie przeciętnej normy czasu pracy, co wskazywało by z kolei na zasadność przyznania pracownikowi zarówno dodatku za pracę w niedzielę i święta, jak również za pracę w godzinach nadliczbowych. Sąd Najwyższy w jednej z uchwał wskazał jednak, że w takiej sytuacji pracownikowi przysługuje tylko jeden dodatek (Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2006 r., II PZP 11/05).

Podsumowując, co do zasady pracę w dzień wolny od pracy wynikający z obowiązującego pracownika rozkładu czasu pracy oraz pracę w niedzielę i święta należy zrekompensować pracownikowi pełnym dniem wolnym od pracy, niezależnie od liczby przepracowanych przez niego godzin w tym dniu. Pracodawca może dokonać rekompensaty za pracę w niedzielę i święta również poprzez wypłatę wynagrodzenia wraz z odpowiednim dodatkiem. Należy zwrócić uwagę, że pracodawca może ustalić rozkład czasu pracy w ten sposób, że pracownik swoje obowiązki będzie wykonywał np. od środy do niedzieli, dniami wolnymi w takim wypadku będą poniedziałek i wtorek - w takim wypadku jeżeli pracodawca przestrzega zasady przeciętnie 5 dniowego tygodnia pracy oraz odpowiedniej liczby dni wolnych, pracownikowi nie będą przysługiwały dodatkowe uprawnienia z powodu pracy w sobotę i niedzielę.

(AS)