(C) olly - Fotolia.com /
Pytanie: "Jestem emerytem i chcę założyć działalność gospodarczą. Czy muszę liczyć się z tym, że zostanie zmniejszona lub zawieszona wypłata emerytury w związku z dochodami osiąganymi z prowadzonej działalności gospodarczej?"
Odpowiada Marcin Karczewski, aplikant radcowski
Zgodnie z art. 103 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj., Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.), przepisów dotyczących zawieszenia lub zmniejszenia świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie stosuje się w stosunku do osób uprawnionych do świadczeń, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3 tej ustawy. W związku z powyższym dopuszczalne jest nieograniczone łączenie świadczeń z tytułu pracy oraz ubezpieczeń społecznych (w omawianym przypadku emerytury) przez osoby, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Z dniem 01 stycznia 2013 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w wyniku której rozpoczęto stopniowe podwyższanie powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn do 67 roku życia. Podwyższanie wieku emerytalnego dotyczy kobiet urodzonych po 31 grudnia 1952 roku oraz mężczyzn urodzonych po 31 grudnia 1947 roku. Zmiany nie obejmują ubezpieczonych urodzonych wcześniej, czyli kobiet urodzonych do 31 grudnia 1952 roku oraz mężczyzn urodzonych do 31 grudnia 1947 roku (tj. osób które powszechny wiek emerytalny wynoszący dotychczas dla kobiet 60 lat, a dla mężczyzn 65 lat osiągnęły najpóźniej w 2012 roku).
Należy pamiętać, że prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.
W stosunku do osób, które nie osiągnęły wieku emerytalnego o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prawo do emerytur i rent ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 103a-106 ww. ustawy. Zawieszenie prawa do świadczenia polega na wstrzymaniu jego wypłaty, natomiast zmniejszenie polega na zmniejszeniu wysokości wypłacanego świadczenia.
Prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu gdy osiągamy określony w ustawie przychód z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową a także prowadzenie pozarolniczej działalności (tj. prowadzenie działalności przez osoby wymienione w art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Zwrócić należy uwagę, że dla emerytów i rencistów prowadzących pozarolniczą działalność za przychód przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych (kwota zadeklarowana, nie mniejsza jednak niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale).
Prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyżej jednak niż 130% tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia obowiązująca w dniu 31 grudnia 1998 r. w wysokości:
1. 24% kwoty bazowej obowiązującej przy ostatniej waloryzacji w 1998 roku - dla emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy; 2. 18% kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 - dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy; 3. 20,4% kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 - dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba.
Kwoty maksymalnych zmniejszeń, o których mowa powyżej, podlegają podwyższeniu, przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w kolejnych terminach waloryzacji.
Wysokość kwoty odpowiadającej 70% oraz 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ogłasza Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej ,,Monitor Polski" w terminie do 14 dnia roboczego drugiego miesiąca każdego kwartału kalendarzowego. Zgodnie z aktualnie obowiązującym komunikatem Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 listopada 2013 roku, od dnia 01 grudnia 2013 roku kwota przychodu odpowiadająca 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za III kwartał 2013 roku wynosi 2.556,20 zł natomiast kwota przychodu odpowiadająca 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za III kwartał 2013 roku wynosi 4.747,30 zł.
W okresie od stycznia do grudnia 2014 roku minimalna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne dla osób prowadzących pozarolniczą działalność stanowi kwota 2.247,60 zł (60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na rok 2014). W związku z tym, że 70% próg zmniejszenia świadczenia jest wyższy niż wskazana minimalna podstawa wymiaru składki, to w praktyce, w przypadku deklarowania przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność składki w minimalnej wysokości i nie osiągającej przy tym dodatkowego przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, świadczenie emerytalne osoby prowadzącej pozarolniczą działalność, która nie osiągnęła wieku emerytalnego o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, nie będzie podlegało zmniejszeniu bądź zawieszeniu niezależnie od rzeczywistego przychodu
uzyskiwanego z prowadzonej działalności.