Urlop na żądanie. Kiedy i jak go zgłosić?

Wbrew ogólnej opinii nie wystarczy, że zakomunikujesz szefowi chęć wzięcia urlopu na żądanie. W niektórych przypadkach pracodawca może się na to nie zgodzić. Sprawdź, jak poprawnie korzystać z tego przywileju.

Pracownik może cztery razy w roku nie przyjść do pracy i za każdym razem poinformować o tym szefa nawet tego samego dnia, do godziny, o której zgodnie z planem powinien rozpocząć swoje obowiązki. Zapewnia mu to artykuł 1672 Kodeksu pracy. Przepis ten jest wygodny dla pracowników, którzy z nagłych przyczyn nie mogą stawić się w miejscu pracy. W rzeczywistości urlop na żądanie często jest nazywany _ kacowym . – _ Taki termin jest nieuzasadniony – _protestuje mecenas Grzegorz Trejgel, radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy. – _ Pracownicy wykorzystują to uprawnienie z różnych przyczyn, w większości przypadków losowych. Należy jednak pamiętać, iż przepisy Kodeksu pracy w przypadku urlopu na żądanie nie nakładają na pracownika obowiązku wskazywania przyczyn z jakiej chcą z niego skorzystać, a pracodawca o taką przyczynę nie może pytać. _ _

– _ Przepisy Kodeksu pracy nie precyzują w jakiej formie należy zgłosić wniosek o udzielenie urlopu na żądanie ani w jakim terminie _ – wyjaśnia mecenas Grzegorz Trejgel. Oznacza to, że można o tym poinformować pracodawcę osobiście, ale również telefonicznie, drogą elektroniczną lub nawet przy pomocy SMS. –_ Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika jednak, iż pracownik powinien zgłosić chęć korzystania z urlopu na żądanie najpóźniej przed rozpoczęciem swojej pracy w danym dniu _.

Pracodawca teoretycznie nie może odmówić takiego urlopu, choć w praktyce zdarzają się odstępstwa od tej reguły. – _ W świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie, ale jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy istnieje obiektywna konieczność obecności i wykonywania przez pracownika pracy w danym dniu. – tłumaczy radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy. – Taka interpretacja Sądu Najwyższego w pewnym sensie zapobiega organizowaniu przez pracowników swoistego protestu celem realizacji pracowniczych postulatów i zachowanie toku pracy w przedsiębiorstwie. _

W ostatnich latach w ten sposób protestowali na przykład pracownicy prokuratur oraz kolejarze, domagając się podwyżek płac.

Co, jeśli urlop na żądanie jest uzasadniony, a pracodawca się na niego nie zgadza? W takiej sytuacji pracownik może nie przyjść do pracy, ale tylko pod warunkiem, że posiada zwolnienie lekarskie. – _ Jeżeli po odmowie udzielenia urlopu na żądanie pracownik przedstawi zwolnienie lekarskie, to należy uznać, że pracownik usprawiedliwił swoją nieobecność w pracy. _ – tłumaczy mecenas Grzegorz Trejgel. – _ Należy pamiętać jednak, że pracodawca we własnym imieniu lub za pośrednictwem ZUS może dokonywać kontroli takiego zwolnienia. W przypadku uznania, że zwolnienie lekarskie było udzielone niezasadnie, nieobecność w pracy będzie nieusprawiedliwiona. To naraża pracownika na odpowiedzialność dyscyplinarną – na przykład rozwiązanie umowy o pracę z winy pracownika lub udzielenie przez pracodawcę kary porządkowej. _

Urlop na żądanie odlicza się z puli urlopu wypoczynkowego. Zgodnie z Kodeksem pracy zatrudnionemu przysługuje on w każdym roku kalendarzowym w wymiarze:

• 20 dni – jeżeli pracownik ma staż pracy krótszy niż 10 lat,
• 26 dni – jeżeli pracownik ma staż pracy dłuższy niż 10 lat.

W ich ramach są już uwzględnione cztery dni na żądanie, których liczba jest niezależna od liczby pracodawców, z którymi wiążę pracownika stosunek pracy. Urlop na żądanie nie przechodzi również na kolejny rok kalendarzowy.