Pracownik zatrudniony na umowę o pracę ma szereg obowiązków wynikających z jej podpisania, ale może on też skorzystać z wielu praw.
Założenia umowy o pracę
Umowa o pracę zakłada, że pracownik zobowiązuje się do wykonania określonej pracy pod kierownictwem osoby wyznaczonej przez pracodawcę, a także w miejscu i czasie, które jest określone przez pracodawcę. W związku z tym, że pracownik jest związany świadczeniem pracy, ma prawo do otrzymania wynagrodzenia.
Warto wiedzieć, że chociaż umowa o pracę zawierana jest przede wszystkim na piśmie, to jeśli umówiono się ustnie, to również jest ważna. Momentem zawarcia umowy jest chwila, gdy pracownik i pracodawca złożą zgodne oświadczenia woli, które dotyczą istotne postanowienia. Umowa powinna określać strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy.
Jakie prawa ma pracownik?
Gdy pracownik zawarł umowę, ma możliwość skorzystania z wielu praw. Wśród najważniejszych znajdują się prawo do wynagrodzenia, prawo do premii, a także prawo do nagrody. Oczywiście pracownik ma też prawo do urlopu wypoczynkowego.
Prawo do wynagrodzenia zakłada, że musi ono odpowiadać rodzajowi pracy, a także kwalifikacjom, które są wymagane przy wykonywaniu tej pracy. Prawem pracownika jest otrzymywanie wynagrodzenia w formie pieniężnej. Wypłacanie części wynagrodzenia w formie np. weksli czy akcji jest dozwolona, jeśli ustalono to w układzie zbiorowym albo w ustawie. Pracownik ma też prawo do otrzymywania wynagrodzenia za czas, gdy nie wykonuje pracy, jeśli mógł ją wykonywać, ale z winy pracodawcy pojawiły się przeszkody, które to utrudniły. Wynagrodzenie należy się też, gdy pracownik jest chory, a także jeśli uległ wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy. Jeśli choroba trwa dłużej niż 30 dni, to oprócz wynagrodzenia pracownik ma* prawo również do zasiłku chorobowego*.
Prawo do urlopu
Pracownikowi należy się też urlop. Chodzi o to, by mógł wypocząć i zregenerować siły fizyczne i psychiczne. Jest kilka rodzajów urlopów. Urlop może być:
- wypoczynkowy;
- bezpłatny;
- macierzyński;
- szkoleniowy;
- wychowawczy.
Pracownik nie może zrzec się urlopu wypoczynkowego. Jeśli pracuje krócej niż 10 lat, przysługuje mu 20 dni urlopu, jeśli dłużej, to 26 dni. Urlop może być podzielony, ale jedna część powinna trwać przynajmniej 14 dni kalendarzowych. Urlop bezpłatny może być udzielony na pisemną prośbę pracownika. Urlop macierzyński to 16 tygodni po porodzie pierwszym, 18 tygodni przy drugim. Jeśli podczas jednego porodu urodzi się jednocześnie więcej niż jedno dziecko, to urlop taki wynosi 26 tygodni.
Są jeszcze prawa ogólne, które wynikają z praw człowieka. Pracownik zatem nie może być dyskryminowany m.in. ze względu na religię, płeć, czy narodowość albo przekonania polityczne. Ma prawo do bezpiecznych warunków pracy. Pracodawca musi też zapewnić pracownikom możliwość podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Pracownik może powstrzymać się od pracy, jeśli warunki nie odpowiadają przepisom BHP.
