Perfekcjonizm – co to jest?

Perfekcjonizm to tendencja do wyznaczania sobie wygórowanych celów, nieumiejętność akceptacji jakichkolwiek błędów i dążenie do ideału w każdym aspekcie życia. W wielu przypadkach to właśnie perfekcjonizm jest kołem napędowym w życiu wielu wybitnych sportowców, naukowców czy artystów. Stąd perfekcjonizm ma wiele pozytywnych aspektów i powszechnie uważany jest za zaletę. Jednocześnie perfekcjonizm bardzo łatwo przerodzić się może w zaburzenie, która „zatruwać” będzie życie nasze i innych.

Jeśli zastanawiasz się, czy cierpisz na obsesyjny perfekcjonizm, te objawy powinny cię szczególnie zaniepokoić:

·    Zauważasz błędy i niedoskonałości tam, gdzie inni nie zwracają na nie uwagi

·    Jeśli zdarzy ci się błąd, bardzo długo nie możesz sobie tego wybaczyć

·    Lubisz rywalizację, ale przede wszystkim lubisz wygrywać

·    Jeśli wiesz, że nie masz czasu ani możliwości, by zrobić coś na 100 proc., nie robisz tego wcale

·    Rzadko prosisz innych o pomoc, bojąc się kompromitacji

·    Bardzo wiele wymagasz od siebie i jeszcze więcej od innych

·    Wyznaczone zadanie realizujesz dłużej od innych, bo zależy Ci na tym, by wszystko było zrobione idealnie

·    Zauważasz błędy innych i zwracasz im na nie uwagę

·    Boisz się podejmować decyzji, bo paraliżuje cię lęk przed błędem

·    Bagatelizujesz własne sukcesy, skupiając się częściej na porażkach

·    Nawet gdy coś wychodzi ci niemal idealnie, nie potrafisz się cieszyć z osiągniętego celu

·    Nieustannie porównujesz się do innych, zazdrościsz im

·    Jesteś punktualny

·    Jesteś pedantyczny

Perfekcjonizm często wynosimy z rodzinnego domu. Perfekcjoniści to bardzo często najstarsze dzieci lub jedynacy wychowujący się w domu, w którym były nagminnie krytykowane. Można powiedzieć, że perfekcjonizm jest dziedziczny, ponieważ często perfekcjoniści są dziećmi perfekcjonistów. Mają niskie poczucie własnej wartości, a szczęście utożsamiają ze zdobywaniem coraz wyższych celów. W dzieciństwie nie doświadczyły bezwarunkowej miłości, ale musiały na nią zasłużyć. To dzieci rodziców ambitnych, oczekujących wysokich wyników w nauce, sukcesów, bycia ideałami. Zależni od oceny innych, mają niskie poczucie własnej wartości. Są niezwykle wyczuleni na krytykę i kompletnie sobie z nią nie radzą. Bardzo zależy im na akceptacji, szacunku i podziwie innych.

Perfekcjonizm to powszechne zjawisko, którego uczymy się od najmłodszych lat. Szkoła, dom, a później szef, doceniają osoby dążące do doskonałości. Pozytywna sumienność, pracowitość i praca nad sobą bardzo łatwo może przerodzić się w fanatyzm i obsesję. Co ciekawe, dążenie do ideału wcale nie musi dotyczyć tylko i wyłącznie nauki czy pracy. Perfekcjonizm może przejawiać się w każdym aspekcie życia i niszczyć nas od środka. Dieta, fitness, dbanie o urodę a nawet bycie eko, może stać się polem, na którym uprawiać będziemy destrukcyjny perfekcjonizm.

Destrukcyjny perfekcjonizm może powodować nie tylko problemy w pracy czy wpływać na relacje, ale też negatywnie wpływać na nasze zdrowie. Oto kilka skutków ubocznych perfekcjonizmu:

·   Depresja

·   Zaburzenia jedzenia

·   Nadmierny stres, powodujący wiele chorób autoimmunologicznych takich jak: łuszczyca, cukrzyca typu I czy stwardnienie rozsiane

·   Stany lękowe

·   Skłonność do samobójstwa

·   Pracoholizm

Odpuść sobie i innym – to najczęstsze, co może usłyszeć „toksyczny perfekcjonista”. Jednak jak to zrobić, gdy coś w środku nas woła „jeszcze”? Najlepsze rezultaty przynosi terapia psychologiczna, której zadaniem jest budowanie właściwej samooceny. Jeśli perfekcjonizm nie jest w zaawansowanym stadium, warto zastosować szereg ćwiczeń, które pomogą nam nabrać dystansu do tego, co w nas toksyczne:

·   Uświadom sobie, że cierpisz na „chorobliwy perfekcjonizm”

·   Spróbuj ustalić, co tak naprawdę jest w Twoim życiu najważniejsze. Większość perfekcjonistów bowiem koncentruje się i traci czas na drobnostki, lekceważąc na co dzień to, co naprawdę cenne – rodzina, przyjaciele, odpoczynek, zdrowie

·   Jeśli paraliżuje Cię lęk przed nieperfekcyjnym wykonaniem jakiegoś zadania, nie koncentruj się na jego szczegółach, ale zacznij je realizować, myśląc o tym, co w danym celu jest najistotniejsze

·   Kolejne cele stawiaj sobie zawsze dopiero po wykonania poprzedniego zadania, stosując metodę małych kroków

·   Naucz się cieszyć nawet małymi sukcesami i nagradzaj siebie

·   Nigdy nie porównuj się do innych

·   Dbaj o czas wolny, to on pozwoli Ci nabrać dystansu

·   Jeśli ktoś Ciebie krytykuje, postaraj się „przełknąć” ocenę i podejść do niej na chłodno, bez emocji. Pamiętaj, że negatywna ocena to nie ocena ciebie, a tego, co zrobiłeś.

·   Jeśli musisz zmierzyć się z porażką, nie uciekaj od emocji i myśli z nią związanych. Zmierz się z nimi. Zastanów się, co było jej przyczyną i czego nauczyła cię dana porażka?

·   Jeśli masz kilka zadań do wykonania, zrób dokładny plan ich realizacji i trzymaj się go

·   Wyluzuj i zrób coś „szalonego”, przełamując swój lęk przed chaosem – wyjdź do sklepu bez makijażu i w klapkach. Jeśli na co dzień „stroisz się” do pracy, tym razem ubierz się w dres. Jeśli stosujesz dietę, pozwól sobie na małą słodką przyjemność i delektuj się chwilą.

·   Chcesz robić wszystko na 100 proc.? Tym razem wykonaj zadanie na 90 proc., a następne na 80 proc. Przeanalizuj, czy ta zmiana sprawiła, że „świat się zawalił”?

·   Skup się na wykonywanym zadaniu, a nie na jego celu. Bądź tu i teraz