Przyczyn wypowiedzenia umowy o pracę może być sporo. Jeśli w firmie odbywa się restrukturyzacja, bo ciężka sytuacja finansowa firmy zmusza do redukcji liczby pracowników, mogą oni otrzymać wypowiedzenia, w których jako przyczyna zostanie podana likwidacja stanowiska pracy.
Pozorna likwidacja stanowiska pracy
O likwidacji stanowiska pracy mówimy tylko wtedy, gdy na miejsce tego kasowanego nie jest tworzone nowe, o takim samym charakterze. Likwidacja nie może być pozorna. Według definicji prawnej pozorna likwidacja stanowiska pracy jest wtedy, gdy za zlikwidowane stanowisko, tworzone jest inne, ze zmienioną nazwą, ale nie różniące się zasadniczo od tego skasowanego. Żeby likwidacja nie była uznana za pozorną, nie można też przekazać obowiązków zwolnionej osobie innym pracownikom, również tym, którzy pracują na zleceniu lub umowie o dzieło.
Uprawnienia pracownika – likwidacja stanowiska
Jeśli pracownik otrzyma wypowiedzenie z przyczyn likwidacji miejsca pracy, może pozwać pracodawcę za bezprawne wypowiedzenie umowy. Sąd może wtedy zdecydować, że wypowiedzenie jest bezskuteczne, przywrócić pracownika albo ustalić odszkodowanie. Wszystkie trzy warianty dotyczą umowy na czas nieokreślony. W przypadku umowy terminowej pracownik ma prawo do odszkodowania. Co do zasady, jego wysokość to równowartość wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Zależy on od rodzaju umowy. Może wynosić 2 tygodnie, miesiąc lub 3 miesiące.
Odprawa za likwidację stanowiska
Jeśli likwidacja stanowiska jest przeprowadzona poprawnie, pracownik ma prawo do zachowania okresu wypowiedzenia. Może wtedy zostać zwolniony z obowiązku świadczenia pracy. Pracownik może też wykorzystać urlop wypoczynkowy albo otrzymać w zamian ekwiwalent za niewykorzystany urlop. Ma też prawo do dni wolnych na poszukiwanie pracy.
Odprawa pieniężna a likwidacja stanowiska
W określonych sytuacjach pracownik ma prawo do odprawy pieniężnej. Takie uprawnienie dotyczy jednak tylko tych osób, które otrzymały wypowiedzenie umowy z winy pracodawcy. Dodatkowym wyróżnikiem jest to, że w firmie musi pracować przynajmniej 20 osób i gdy w ciągu 30 dni wypowiedzenia otrzymało przynajmniej:
- 10 pracowników, w firmie zatrudniającej nie więcej niż 100 pracowników;
- 10 proc. załogi, w firmie zatrudniającej od 100 do 300 pracowników;
- 30 proc. załogi, gdy w firmie pracuje co najmniej 300 lub więcej pracowników.
Odprawa przysługuje też pracownikom indywidualnym, jeżeli jedyną przyczyną rozwiązania stosunku pracy są przyczyny, które nie dotyczą pracowników.
Wysokość odprawy pieniężnej
Wysokość odprawy zależny od stażu pracy u konkretnego pracodawcy:
- jednomiesięczna pensja – gdy pracownik był zatrudniony mniej niż 2 lata,
- dwumiesięczna pensja – gdy pracownik pracował nie dłużej niż do 8 lat,
- trzymiesięczne wynagrodzenia – gdy pracował dłużej niż 8 lat.
Warto wiedzieć, że maksymalna kwota odprawy pieniężnej nie może przy tym być wyższa niż 15-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę.