Podatek VAT został wprowadzony w Polsce w 1993 roku. Jest podatkiem od towarów i usług. Polega na tym, że opodatkowana jest tzw. wartość dodana do ceny. Specyficzne dla tego podatku jest to, że ostatecznie zawsze płaci go konsument, podmiot, który dany produkt nabył jako ostatni.
Stawki VAT w Polsce
Aktualnie w Polsce istnieje kilka stawek VAT. Podstawowa stawka VAT wynosi 23 proc. Są jeszcze dwie stawki o obniżonych wartościach: czyli 8 proc i 5 proc. Ostatnia jest zerowa stawka VAT, którą stosuje się w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Określona grupa podatników jest uprawniona do skorzystania ze zwolnienia z podatku VAT. W takim przypadku na fakturze stosuje się oznaczenie "zw".
Jak działa podatek VAT?
Faktura VAT, która potwierdza konkretną transakcję (zakup towarów lub usług), zawiera ceny wpisywana jako netto i brutto. Cena netto to ta, która nie zawiera podatku VAT, a cena brutto jest tą, do której doliczamy podatek VAT.
W przypadku faktury VAT i rozliczenia tego podatku musimy znać dwa pojęcia: VAT należny i VAT naliczony. Pozwala to odliczać podatek VAT.
Kto może odliczyć podatek VAT?
Podatek VAT mogą odliczyć wyłącznie czynni podatnicy VAT. Do odliczenia nie mają prawa podmioty, które są zwolnione z VAT albo osoby, które nie prowadzą działalności gospodarczej.
Prawo do obniżenia podatku należny o kwotę podatku naliczonego powstaje w momencie, gdy kupujemy jakiś towar lub usługę. Wtedy właśnie mamy do czynienia z obowiązkiem podatkowym Nie można tego jednak zastosować wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę. Przedsiębiorca musi więc kontrolować dwie daty; pierwszą dotyczącą otrzymania towaru lub uznania usługi za wykonaną i drugą odnoszącą się do otrzymania faktury.
Podatek VAT i ceny netto
Wyróżnikiem podatku VAT jest, jak już powiedzieliśmy, rozróżnienie cen na netto i brutto. Wszystko dlatego, że płaci go w pełnej wysokości zawsze konsument, ostatnie ogniwo całego łańcucha. Po drodze każdy kolejny podmiot dolicza sobie podatek do tej części ceny, którą dorzuca w formie narzutu. Mówiąc w uproszczeniu, podatek będzie doliczony do poprzedniej ceny.
Dla przedsiębiorcy ważna jest za to cena netto. Cały podatek VAT, który jest w cenie zawarty, odlicza on bowiem do urzędu skarbowego. Podatek ten wynika z różnicy między generowanymi przychodami i podatkiem VAT, który jest wykazany w fakturach "kosztowych".
Podatek należny
Cena netto i brutto ułatwia odliczenie podatku VAT. Gdyby takiej możliwości nie było, podatek ten płaciłoby się kilka razy. W sytuacji, gdy przedsiębiorca zapłacił ten podatek, kupując produkty i usługi do firmy, to w rozliczeniach z urzędem skarbowym płaci tylko różnicę pomiędzy podatkiem należnym i naliczonym.
Podatek VAT możne być rozliczany w okresach miesięcznych lub kwartalnie. Przedsiębiorca podlicza wartość zakupów dokonanych przez cały okres rozliczeniowy. Potem sumuje wartość sprzedaży towarów i usług. Obie kwoty wprowadza do specjalnej deklaracji, składanej do urzędu skarbowego i rozlicza podatek.