Jakie zmiany w prawie czekają pracowników w najbliższych miesiącach? Szykuje nam się m.in. nowelizacja ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji.
Zmiany w przepisach są niezbędne, ponieważ obowiązujące w Polsce regulacje dotyczące rad pracowniczych są niezgodne z regulacjami obowiązującymi w Unii Europejskiej. ETS uznał za niezgodny z prawem fakt nie wliczania pracowników młodocianych do ogólnej liczby zatrudnionych. Na podstawie liczby pracowników można natomiast stwierdzić, czy w danej firmie może powstać rada pracownicza.
Opracowana przez rząd propozycja zmian zakłada, że pracownikami byłyby także osoby zatrudnione w celu przygotowania zawodowego. Byłyby one brane pod uwagę przy ustalaniu liczby zatrudnionych w tych zakładach, a więc i tworzeniu rad pracowniczych. Jeśli takie zmiany wejdą w życie liczba tworzonych rad może znacznie wzrosnąć. Stanie się tak prawdopodobnie już wcześniej - od marca zmieni się wymagana wysokość zatrudnienia potrzebna do utworzenia rady w przedsiębiorstwie (zmaleje ze 100 do 50 pracowników).
Inną, raczej kosmetyczną zmianą, która w najbliższych miesiącach czeka polskie prawo, jest wypowiedzenie obowiązującej Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 45. Konwencja przyjęta w Genewie w 1935 r. dotyczy zatrudniania kobiet przy pracach pod ziemią w kopalniach. Regulacja zastrzega, że "żadna osoba płci żeńskiej bez względu na wiek nie może być zatrudniona przy pracach pod ziemią w kopalniach" i z powodu braku wypowiedzenia ciągle w Polsce obowiązuje! Wyjątkiem od konwencji objęte są np. kobiety zatrudnione na stanowiskach kierowniczych, pracujące w służbie sanitarnej, czy praktykanci. Europejski Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że postanowienia konwencji MOP są niezgodne z prawem wspólnotowym. Termin wypowiedzenia konwencji przez Polskę mija pod koniec maja tego roku. Potem konwencję można wypowiedzieć dopiero po 2017 r.
Ministerstwo Pracy pracuje również nad projektem ustawy, która zrewiduje konwencję nr 96 i pozwoli na ratyfikację genewskiej konwencji z 1997 roku. Regulacja nr 96, która obowiązuje w Polsce, powstała z 1949 roku i dotyczy biur pośrednictwa pracy. Przepisy, które zawiera są przestarzałe. Postulują np. likwidację prywatnych agencji i przyznanie dominacji instytucjom publicznym. Ratyfikowanie nowej Konwencji nr 181 nie będzie dla działania biur pośrednictwa rewolucją, ale wpłynie na dalszą stabilizację prawa w tym zakresie.
Ministerstwo chce zlikwidować komisję do spraw układów zbiorowych. Powodów decyzji o likwidacji jest bardzo wiele - najistotniejsza jest jednak działalność Trójstronnej Komisji do spraw Społeczno-Gospodarczych. Od pięciu lat w komisji działa zespół zajmujący się prawem pracy i układami zbiorowymi. Od tego momentu aktywność Komisji ds. Układów Zbiorowych Pracy znacznie się zmniejszyła. Inną przyczyną jej likwidacji wymienianymi w uzasadnieniu nowelizacji Kodeksu Pracy jest coraz mniejsze zainteresowanie ponadzakładowymi układami zbiorowymi pracy.
Jednocześnie, w innej regulacji nowelizującej Kodeks Pracy i akty prawne, ustawodawca, odstępuje od dotychczasowego ustalania terminu, do którego takie układy dla pracowników budżetówki miałyby obowiązywać. W ponadzakładowych układach zbiorowych zrzeszonych jest obecnie prawie 100 tysięcy pracowników sfery budżetowej (niezrzeszonych w organizacjach pracodawców). Obowiązująca ustawa (z 2000 r.) zakładała, że takie układy mogły obowiązywać do końca 2005 roku. Potem termin ten przedłużono do 31 grudnia 2008 r. Nowa regulacja zakłada natomiast, że po 31 grudnia br., wymienieni pracownicy budżetówki będą dalej mogli zrzeszać się w takiej formie.
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zajmuje się również dalszym dostosowywaniem przepisów Kodeksu Pracy do prawa wspólnotowego. Dalsze projekty dotyczyć będą zakazu jakiejkolwiek dyskryminacji w zatrudnianiu (zarzuty Komisji Europejskiej wobec Polski i orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości), czasu pracy, a także przepisów bhp.
Celem zmian w Kodeksie Pracy będzie uszczegółowienie i uściślenie przepisów antydyskryminacyjnych w zatrudnianiu, modyfikacja zasad stosowania dłuższych okresów rozliczeniowych czasu pracy, itp. Do Kodeksu Pracy wprowadzone zostaną również wszystkie postanowienia dyrektywy z 1989 r. dotyczącej wprowadzania środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy. Te zmiany to jednak nie jedyne modyfikacje w polskim prawie wynikające z dostosowywania go do regulacji wspólnotowych. MPiPS przygotowuje projekt ustawy zmieniającej przepisy dotyczące swobodnego przepływu osób między Wspólnotą Europejską, jej państwami członkowskimi a Szwajcarią.
Najpóźniej do 15 sierpnia 2008 r. wszystkie państwa członkowskie zobowiązały się również do wprowadzenia w życie dyrektywy dotyczącej zasady równości szans kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy. W związku z zarzutami Komisji Europejskiej o niepełnej implementacji niektórych przepisów w projekcie przygotowywanej ustawy uściślone i zawarte zostaną także dyrektywy dotyczące ogólnych zasad w zakresie zatrudnienia i pracy, równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do towarów i usług, a także ich dostarczania (do tej pory ta ostatnia kwestia nie była uregulowana w polskim prawie).
Zobacz też:
Koniec z urlopem na żądanie?
Już nie śnimy o Ameryce