Uprawnienia związane z rodzicielstwem

Informacje zgodne ze stanem prawnym na dzień: 2013-06-17

1. pracodawca nie może zatrudniać Cię w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, bez zgody delegować poza stałe miejsce pracy ani zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy,
2. pracodawca obowiązany jest na okres Twojej ciąży zmienić Ci rozkład czasu pracy, umożliwiając wykonywanie pracy poza porą nocną, przenieść Cię do innej pracy wykonywanej poza porą nocną, a w razie braku ww. możliwości zwolnić Cię na niezbędny czas z obowiązku świadczenia pracy.

Po urodzeniu dziecka masz prawo do urlopu macierzyńskiego.

1. 20 tygodni – jedno dziecko przy jednym porodzie,
2. 31 tygodni – dwoje dzieci przy jednym porodzie,
3. 33 tygodnie – troje dzieci przy jednym porodzie,
4. 35 tygodni – czworo dzieci przy jednym porodzie,
5. 37 tygodni – pięcioro lub więcej dzieci przy jednym porodzie.

Co najmniej sześć tygodni urlopu macierzyńskiego może przypadać przed przewidywaną datą porodu.

Pracodawca nie może wypowiedzieć Ci ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, ale także w okresie urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z Twojej winy i reprezentująca Cię zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy. Przepisu nie stosuje się, jeżeli jesteś zatrudniona na okres próbny nieprzekraczający jednego miesiąca.

Jeżeli umowa o pracę zawarta została z Tobą na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc i uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, zostanie ona przedłużona do dnia porodu. Przepisu nie stosuje się, jeżeli umowa z Tobą została zawarta na czas określony w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Rozwiązanie z Tobą przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży, urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Jeżeli jesteś pracownicą karmiącą dziecko piersią, masz prawo do dwóch półgodzinnych przerw na karmienie wliczanych do czasu pracy.

Jeżeli karmisz więcej niż jedno dziecko, masz prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda. Przerwy na karmienie mogą być na Twój wniosek udzielane łącznie. W przypadku gdy pracujesz krócej niż cztery godziny dziennie, przerwy na karmienie Ci nie przysługują. Jeżeli Twój czas pracy nie przekracza sześciu godzin dziennie, przysługuje Ci jedna przerwa na karmienie.

Jeżeli jesteś pracownikiem opiekującym się dzieckiem poniżej czwartego roku życia, to do ukończenia przez nie tego wieku pracodawca nie może bez Twojej zgody zatrudniać Cię w godzinach nadliczbowych. Musi uzyskać Twoją aprobatę również na pracę w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy, a także na delegowanie poza stałe miejsce pracy.

Jako pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat, przysługuje Ci w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy na dwa dni z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

1. do sześciu tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
2. do ośmiu tygodni – w przypadku porodu mnogiego.

Z dodatkowego urlopu macierzyńskiego możesz skorzystać, jeżeli jesteś pracownikiem.

1. jeżeli pracownica zrezygnuje z urlopu macierzyńskiego po wykorzystaniu 14 tygodni, a z pozostałej części tego urlopu będziesz korzystał jako pracownik-ojciec wychowujący dziecko;
2. pracownica wykorzysta podstawowy urlop macierzyński i nie będzie zamierzała korzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego.

Jeżeli jesteś osobą uprawnioną do dodatkowego urlopu macierzyńskiego, to do jego udzielenia potrzebny jest Twój pisemny wniosek. Składasz go w terminie nie krótszym niż czternaście dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić taki wniosek.

Kiedy ubiegasz się o dodatkowy urlop macierzyński we wniosku wskazujesz termin zakończenia urlopu macierzyńskiego.

1. jednorazowo albo w dwóch częściach
2. w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności,
3. bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego.

Przy udzielaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego tydzień urlopu odpowiada siedmiu dniom kalendarzowym.

Istnieje możliwość łączenia korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu.

Praca może być wykonywana w wymiarze nie wyższym, niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku jako uprawniony pracownik przez część dobowego wymiaru czasu pracy wykonujesz pracę, natomiast na pozostałą część dobowego wymiaru czasu pracy udziela się dodatkowego urlopu macierzyńskiego.

Łączenie pracy zawodowej z korzystaniem z dodatkowego urlopu macierzyńskiego następuje na Twój pisemny wniosek, który składasz w terminie nie krótszym niż czternaście dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy. We wniosku określasz wymiar czasu pracy oraz okres, w którym zamierzasz jednocześnie wykonywać pracę i korzystać z takiego urlopu.

Pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub który przyjął dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem, ma prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w wymiarze:

1. 20 tygodni – w przypadku przyjęcia jednego dziecko,
2. 31 tygodni – w przypadku jednoczesnego przyjęcia dwojga dzieci,
3. 33 tygodnie – w przypadku jednoczesnego przyjęcia trojga dzieci,
4. 35 tygodni – w przypadku jednoczesnego przyjęcia czworga dzieci,
5. 37 tygodni – w przypadku jednoczesnego przyjęcia pięciorga i więcej dzieci,

nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia.

1. do sześciu tygodni – w przypadku przyjęcia na wychowanie jednego dziecka,
2. do ośmiu tygodni – w przypadku jednoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka,
3. do trzech tygodni – w przypadku przyjęcia na wychowanie dziecka w wieku do 7. roku życia, a przypadku dziecka wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, do 10. roku życia.

Jesteś uprawniony do dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, jeżeli przyjąłeś dziecko na wychowanie i wystąpiłeś do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka. Inną sytuacją uprawniającą Cię do tego urlopu jest przyjęcie dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem. Urlop taki przysługuje Ci, jeżeli wcześniej wykorzystałeś urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego, nie dłużej, niż do ukończenia przez dziecko siódmego roku życia. W przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, urlop ten przysługuje nie dłużej niż do ukończenia przez nie dziesiątego roku życia.

Dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego udziela się na pisemny wniosek składany przez uprawnionego pracownika w terminie nie krótszym niż czternaście dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu; pracodawca jest obowiązany uwzględnić taki wniosek.

1. jednorazowo albo w dwóch częściach,
2. w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności,
3. bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Przy udzielaniu dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego tydzień urlopu odpowiada siedmiu dniom kalendarzowym.

Istnieje możliwość łączenia korzystania z dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu.

Podobnie jak w przypadku dodatkowego urlopu macierzyńskiego, praca może być wykonywana w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku przez część dobowego wymiaru czasu pracy wykonujesz pracę, a na pozostałą część tego wymiaru udziela się dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Łączenie pracy zawodowej z korzystaniem z dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego następuje na Twój pisemny wniosek składany w terminie nie krótszym niż czternaście dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy. We wniosku określasz wymiar czasu pracy oraz okres, w którym zamierzasz jednocześnie wykonywać pracę i korzystać z takiego urlopu.

Bezpośrednio po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego masz prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 26 tygodni – niezależnie od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie.

1. jednorazowo albo nie więcej niż w trzech częściach, z których żadna nie może być krótsza niż 8 tygodni, przypadających jedna po drugiej;
2. w wymiarze wielokrotności tygodnia.

Z urlopu rodzicielskiego jednocześnie mogą korzystać oboje rodzice dziecka, łączny jego wymiar nie może przekraczać 26 tygodni.

Miesięczny zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego wynosi 100% postawy wymiaru zasiłku.

Miesięczny zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wynosi 60% podstawy wymiaru zasiłku.

Miesięczny zasiłek macierzyński w przypadku:

1. ubezpieczonej pracownicy, która, nie później niż 14 dni po porodzie, złoży wniosek o udzielenie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a po nim urlopu rodzicielskiego;
2. ubezpieczonej niebędącej pracownicą, która wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego złoży w terminie 14 dni od daty porodu;
3. ubezpieczonego będącego pracownikiem, który złoży wniosek nie później niż w ciągu 14 dni po przyjęciu dziecka na wychowanie o udzielenie mu urlopu rodzicielskiego;
4. ubezpieczonego niebędącego pracownikiem, który złoży wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego w ciągu 14 dni od daty przyjęcia dziecka na wychowanie

wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku.

Będąc pracownikiem - ojcem wychowującym dziecko masz prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze dwóch tygodni.

Urlop ojcowski będzie mógł być wykorzystany przez Ciebie w każdym czasie, zatem również w trakcie korzystania przez pracownicę (matkę dziecka) z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a także urlopu wychowawczego. Jedynym ograniczeniem będzie wiek dziecka. Wykorzystanie przez Ciebie urlopu ojcowskiego jest bowiem możliwe do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia.

Urlopu ojcowskiego udziela się na Twój pisemny wniosek składany w terminie nie krótszym niż siedem dni przed rozpoczęciem korzystania z takiego urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić taki wniosek.

Przy udzielaniu urlopu ojcowskiego tydzień urlopu odpowiada siedmiu dniom kalendarzowym.

Za czas urlopu ojcowskiego przysługuje Ci zasiłek macierzyński na zasadach i warunkach określonych w przepisach ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Prawo pracy zapewnia ochronę pracy kobiet i szereg uprawnień związanych z rodzicielstwem. Warto o nich wiedzieć i z nich korzystać.