Francja jest jednym z europejskich liderów pod względem socjalnego zabezpieczenia rodziny. Według danych OECD na ten cel przeznaczane jest ok. 4 proc. francuskiego PKB. To nieco mniej niż Wielka Brytania czy Irlandia (4.3 proc.), ale prawie aż trzy razy więcej niż Polska (1,6 proc.). W 2013 roku rząd francuski wyda aż 58 mld euro na rodzinne świadczenia socjalne. O jakie świadczenia możesz się ubiegać?
Każdy Polak legalnie zatrudniony lub prowadzący własną działalność gospodarczą we Francji ma prawo do francuskich świadczeń socjalnych, pod warunkiem posiadania ubezpieczenia społecznego (sécurité sociale) oraz rozliczania się z fiskusem. Polacy, których rodziny pozostają w Polsce również mają prawo do świadczeń z francuskiej Kasy Świadczeń Rodzinnych (Caisse d'Allocations Familiales - CAF), lecz jeśli świadczenia z tego samego tytułu pobierane są w Polsce, to otrzymamy tylko różnicę między francuską a polską kwotą. Wysokość otrzymywanych świadczeń w 2013 roku obliczana jest na podstawie naszego zeznania podatkowego z 2011 r. W przypadku rozliczenia z fiskusem w Polsce należy przedłożyć CAF jego tłumaczenie na język francuski.
Zasiłek rodzinny
Każda rodzina we Francji, która posiada minimum dwójkę dzieci w wieku do 20 lat może liczyć na zasiłek rodzinny (allocations familiales). Jego wysokość wynosi 129 euro miesięcznie w przypadku posiadania dwójki dzieci, 293 euro trójki i 458 euro czwórki. Na każde kolejne dziecko otrzymamy 165 euro Dodatkowo, na dziecko urodzone po 30 kwietnia 1997 r. po osiągnięciu 14 roku życia otrzymamy dodatkowo aż 64 euro, natomiast na każde dziecko urodzone przed 1 majem 1997 będące pomiędzy 11 a 16 rokiem życia 36 euro, a pomiędzy 16 a 20 rokiem życia 64 euro. Co ważne, zasiłek rodzinny możemy kumulować z innymi świadczeniami socjalnymi. I tak, na przykład każda rodzina posiadająca minimum 3 dzieci w wieku 3-21 lat, której dochody nie przekroczyły określonego pułapu (jego wysokość sprawdzisz na stornie: http://vosdroits.service-public.fr/particuliers/F13214.xhtml ), może dodatkowo liczyć na dodatek rodzinny (complément familial) w wysokości 167,34 euro miesięcznie.
Jeśli jest się osobą niepracującą, bez żadnych dochodów, samotnie wychowującą przynajmniej jedno dziecko lub też gdy posiada się niskie dochody, można ubiegać się o zapomogę socjalną - revenu de solidarité active (RSA) wypłacana Kasę Świadczeń Rodzinnych (CAF) lub Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (MSA - Mutualité Sociale Agricole). Szczegółowe informacje na temat zapomogi socjalnej znajdziemy na stronie: http://vosdroits.service-public.fr/particuliers/N19775.xhtml .
Świadczenia na dzieci
Aż 923,08 euro wynosi becikowe we Francji w 2013 r., które otrzymamy już w siódmym miesiącu ciąży, ale by je otrzymać musimy spełnić dwa warunki. Po pierwsze, musimy zarejestrować ciążę w CAF-ie do 14 tygodnia jej trwania. Po drugie, becikowe (wypłacane jednorazowo) otrzymamy tylko, gdy nasze dochody w 2011 roku nie przekroczyły określonej kwoty, której wysokość zależy od tego czy obydwoje rodzice pracują oraz z ilu osób składa się nasze gospodarstwo domowe (zobacz: http://vosdroits.service-public.fr/particuliers/F2550.xhtml#N100CE ). Na przykład, w przypadku gdy para żyje tylko z jednej pensji i posiada już jedno dziecko jest to kwota 34 819 euro. Natomiast, gdy oboje rodziców pracuje - 46 014 euro. W zależności od naszych dochodów, możemy również otrzymywać tzw. zasiłek na dziecko do ukończenia przez niego 3-go roku życia (allocation de base en cas de naissance), który wynosi ok. 185 euro miesięcznie.
Rodzicowi, który częściowo lub całkowicie przestał pracować, by zająć się wychowaniem dziecka przysługuje zasiłek (complément de libre choix d'activité) między 145-572 euro, w zależności od sytuacji zawodowej oraz od faktu, czy otrzymujemy już wspomniany zasiłek z tytułu wychowania dziecka do lat 3. Francja ma o wiele mniejszy problem z miejscami w żłobkach i przedszkolach, gdyż rodzic, który nie chce zrezygnować z pracy otrzymuje pomoc finansową by pokryć koszty opiekunki (complément de libre choix du mode de garde). Zasiłek ten wynosi między 174 a 458 euro dla dziecka w wieku do 3 lat lub między 87 a 229 euro dla dziecka w wieku 3-6 lat.
Warto wiedzieć, że raz w roku możemy również otrzymać tzw. zasiłek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego pokrywający koszty wyprawki szkolnej (allocation de rentrée scolaire). Państwo francuskie przyjdzie nam również z pomocą finansową, gdy stan zdrowia naszego dziecka będzie wymaga stałej opieki z powodu ciężkiej choroby, niesprawności lub wypadku (tzw. allocation journaliere de présence parentale).
Pomoc mieszkaniowa
O pomoc mieszkaniową (aide au logement) może ubiegać się każdy, kto wynajmuje mieszkanie lub spłaca kredy mieszkaniowy, ma skromne dochody, a wynajmowane/spłacane mieszkanie odpowiada normom mieszkaniowym wyznaczonym przez CAF. Wnioskodawca może otrzymywać dofinansowanie opłaty czynszu, którego wysokość zależy od dochodów wnioskodawcy, sytuacji rodzinnej, wysokości płaconego czynszu, liczby osób będących na utrzymaniu, jak i też rodzaju mieszkania i jego usytuowania. Co więcej, zmieniając miejsce zamieszkania możemy również otrzymać zasiłek z tytułu przeprowadzki (prime de démenagement), gdy spełniamy warunki, by otrzymać pomoc mieszkaniową oraz gdy posiadamy trójkę dzieci lub oczekujemy trzeciego potomka.
Czy hojny francuski system socjalny odejdzie niedługo do lamusa? Jak słyszeliśmy z niedawnych doniesień prasowych Francja przygotowuje się do cięć budżetowych, szukając oszczędność m.in. w polityce prorodzinnej poprzez obniżenie ulgi podatku dochodowego dla rodzin wielodzietnych, jak i zmniejszenie wysokości świadczeń socjalnych. Dla gospodarstw domowych z przychodami większymi niż 4 tys. euro miesięcznie suma świadczeń zmniejszy się nawet o połowę. Cięcia socjalne mają przynieść Francji aż 1,1 miliarda euro oszczędności w 2014 roku.
Małgorzata Radomska
Więcej informacji:
www.caf.fr
http://vosdroits.service-public.fr/particuliers/N156.xhtml