Prawo udziału w wyborach, podróżowanie bez wizy, korzystniejsze zasady dziedziczenia - to tylko niektóre korzyści wynikające z posiadania podwójnego obywatelstwa. Nie wszyscy Polacy mieszkający w Niemczech wiedzą, że mogą przyjąć niemieckie obywatelstwo, nie zrzekając się polskiego. Niemieckie prawo przewiduje bowiem, że przyjęcie obywatelstwa niemieckiego przez obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub Szwajcarii nie powoduje utraty pierwotnej przynależności państwowej. - W tym przypadku możliwe jest nawet posiadanie więcej niż dwóch paszportów - wyjaśnia konsul Jan Sobczak, kierownik wydziału prawnego i opieki konsularnej w Konsulacie Generalnym RP w Kolonii.
Korzyści z posiadania dwóch paszportów może być wiele. Polak, posiadający równocześnie obywatelstwo niemieckie, może uczestniczyć w wyborach do Bundestagu i parlamentów regionalnych, a w przypadku wyjazdu turystycznego do USA nie potrzebuje wizy. - Korzyści z podwójnego obywatelstwa mogą znaleźć zastosowanie także w prawie spadkowym - mówi Jan Sobczak. - W przypadku, gdy spadkodawca posiada podwójne obywatelstwo, prawo polskie przewiduje, iż ze względu na posiadanie obywatelstwa polskiego zastosowanie znajduje polskie prawo spadkowe - dodaje konsul. Z kolei Polacy ubiegający się w Niemczech o pracę niejednokrotnie obserwują, że wpis o posiadaniu niemieckiego obywatelstwa robi na potencjalnym pracodawcy lepsze wrażenie.
Konsul Jan Sobczak przypomina jednak, że w momencie posiadania niemieckiego obywatelstwa obywatel traktowany jest przed niemieckie urzędy jako Niemiec i nie może powoływać się ze skutkiem prawnym na obywatelstwo innego kraju.
Test o Niemczech
O nadanie obywatelstwa niemieckiego nie może jednak wystąpić każdy Polak. Warunków jest kilka: przebywanie na terenie Niemiec od co najmniej ośmiu lat, posiadanie prawa nieograniczonego pobytu, zdanie testu z wiedzy o Niemczech oraz posiadanie własnego źródła dochodów.
Nie ma natomiast żadnego problemu w przypadku Polaków, którzy przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku zamieszkali w Niemczech i otrzymali niemieckie obywatelstwo na zasadzie pochodzenia, ale nigdy nie zrzekli się polskiego. Jeśli ich polski dowód osobisty czy paszport utraciły ważność i chcą otrzymać nowy, muszą złożyć wniosek o potwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego (stwierdza to wojewoda). Osoby zamieszkujące poza terytorium Polski powinny złożyć taki wniosek za pośrednictwem właściwego konsulatu.
Zatrzymanie obywatelstwa
Bardziej skomplikowana jest sytuacja dzieci urodzonych w Niemczech, które automatycznie otrzymały obywatelstwo niemieckie. Jest to możliwe w przypadku rodziców-cudzoziemców, jeśli przynajmniej jeden z nich przebywa na terenie Niemiec od co najmniej ośmiu lat. Zgodnie z obecnymi przepisami dzieci te muszą między 18. a 23. rokiem życia zdecydować się na jedno obywatelstwo. - Jeśli młoda osoba nie złoży oświadczenia o swoim wyborze lub nie przedłoży dokumentu poświadczającego utratę obywatelstwa obcego, z chwilą ukończenia 23. roku życia traci obywatelstwo niemieckie - wyjaśnia Jan Sobczak. Dodaje jednak, że małoletni w chwili uzyskania pełnoletności mają możliwość złożenia wniosku o zatrzymanie obywatelstwa niemieckiego, nie zrzekając się obywatelstwa pierwotnego, np. polskiego. Wniosek taki muszą złożyć przed ukończeniem 21. roku życia, a zezwolenie na zatrzymanie obywatelstwa niemieckiego jest wydawane obywatelom państw Unii Europejskiej bez problemu. W konsekwencji młodzi Polacy, którzy złożą wniosek,
pozostają przy obywatelstwie niemieckim i polskim.
Katarzyna Domagała-Pereira
red. odp. Bartosz Dudek