Posiadane niemieckiego obywatelstwa jest bardzo korzystne dla osób pracujących na terenie Niemiec, choćby ze względu na wszelkiego rodzaju zasiłki. Niemcem można zostać poprzez niemieckich przodków lub wykazując się długoletnim legalnym pobytem tam i tzw. żywotnym interesem związanym z tym krajem ( rodzina, dom, firma).
Istnieją dwie drogi nabycia niemieckiego obywatelstwa: poprzez stwierdzenie lub nadanie. Procedura stwierdzenia polega na wykazaniu uzyskania i nieprzerwanego posiadania obywatelstwa niemieckiego na podstawie pochodzenia po niemieckich przodkach. Obywatelstwo niemieckie uzyskuje się najczęściej przez urodzenie, jeśli jedno z rodziców jest Niemcem. Istotne znaczenie ma zarówno data urodzin, jak i to, czy jest się ślubnym czy nieślubnym potomkiem.
Polecamy Raport: 29 mln ludzi na świecie żyje jak niewolnicy W przypadku osób urodzonych przed 1 stycznia 1975 r., w czasie trwania związku małżeńskiego, obywatelstwo można uzyskać tylko w linii po ojcu. Istnienie tej ciągłości pokoleniowej można ustalać wstecz, wskazując na dziadka czy pradziadka, który posiadał niemieckie obywatelstwo. W przypadku osób urodzonych po tej dacie, wystarczy, że obywatelstwo niemieckie po swoich przodkach posiadało jedno z rodziców.
W przypadku nieślubnych dzieci, te które zostały urodzone przed dniem 1 lipca 1993 r. - otrzymywały obywatelstwo matki. W przypadku potomków urodzonych po tej dacie obywatelstwo można uzyskać również od ojca, jeżeli:
a) jest on Niemcem;
b) przeprowadzono ważne według niemieckich przepisów prawnych ustalenie bądź uznanie ojcostwa;
c) uznanie ojcostwa, rozpoczęcie lub wszczęcie postępowania w sprawie ustalenia ojcostwa miało miejsce przed osiągnięciem przez dziecko 23 roku życia.
Obywatelstwo a miejsce zamieszkania
Nie bez znaczenia jest również fakt urodzenia się dziecka na terenie Niemiec ( co ciekawe, Niemcy biorą pod uwagę historyczne granice, co jest istotne w przypadku osób starszych). Można wówczas wszcząć postępowanie w sprawie nadania niemieckiego obywatelstwa, nawet jeżeli przodkowie takiego obywatelstwa nie posiadają. Konieczne jednak jest, aby jedno z rodziców:
a) od 8 lat przebywało legalnie na terenie Niemiec;
b) posiadało uprawnienia do pobytu (Aufenhaltsberechtigung) bądź od trzech lat posiadało zezwolenie na pobyt (Aufenthaltserlaubnis) na czas nieokreślony.
Osoba nabywająca w ten sposób niemieckie obywatelstwo (po ukończeniu 18 a przed 23 rokiem życia) będzie musiała oświadczyć na piśmie, czy chce je zachować lub że decyduje się na obywatelstwo innego kraju. Jeżeli wybrane zostanie niemieckie obywatelstwo, to osoba ta będzie musiała udokumentować zrzeczenie się obywatelstwa innego kraju. Jeżeli jednak oświadczenie nie zostanie złożone, to obywatelstwo niemieckie przepada.
Procedura uzyskania niemieckiego obywatelstwa wszczynana jest na wniosek zainteresowanego. Odpowiedni formularz można pobrać na stronach internetowych konsulatów generalnych Niemiec w Polsce. Wniosek należy wypełnić w języku niemieckim. Prawidłowo wypełniony wniosek wraz z odpowiednimi dokumentami potwierdzającymi obywatelstwo można złożyć osobiście lub za pośrednictwem ambasady czy konsulatu generalnego. Konsulat prześle dokumenty do właściwego w sprawach ustalania obywatelstwa Federalnego Urzędu Administracyjnego w Kolonii, (Bundesverwaltungsamt, Barbarastr. 1, 50728 Köln). Co istotne, dokumenty w języku polski należy składać wraz z ich tłumaczeniem na język niemiecki sporządzonym przez tłumacza przysięgłego.
Nadanie obywatelstwa
Poza powyżej opisaną procedurą istnieje również możliwość uzyskania niemieckiego obywatelstwa poprzez nadanie. Procedura ta dotyczy przede wszystkim osób, które nie posiadają niemieckich ,,korzeni", ale wykazują ścisły związek z państwem niemieckim. Do takich sytuacji będą należały małżeństwo z obywatelem tego kraju, dłuższe zamieszkiwanie na jego terytorium, czy w końcu poczucie przynależności.W tych przypadkach stosuje się jednak rygorystyczne procedury sprawdzające nie tylko osobiste kontakty i więzi kandydata do niemieckiego paszportu z narodem niemieckim, ale także bierze się pod uwagę korzyści, jakie płyną z przyjęcia danego wnioskodawcy do społeczeństwa niemieckiego.
Łączenie rodzin
Podstawowym warunkiem uzyskania niemieckiego obywatelstwa dla małżonków i partnerów (również tej samej płci) jest fakt zawarcia małżeństwa. Proces rozwodowy nie może być wszczęty czy nawet planowany. Małżeństwo nie może być fikcyjne, tj. mające wyłącznie na celu uzyskanie obywatelstwa. Konieczne jest również, jak w przypadku powiedzenia obywatelstwa, złożenie wniosku. Kandydat na Niemca będzie zobowiązany wykazać zdolność do ustnego porozumiewania się w języku niemieckim, znajomość historii i kultury, jak i zobowiązać się do przestrzegania niemieckiego porządku prawnego i społecznego. Co istotne, okres pobytu na terenie Niemiec osoby starającej się o obywatelstwo nie może być krótszy niż 3 lata i wykazywany jest przez posiadanie prawnego tytułu pobytu na terenie Niemiec. Szans na otrzymanie obywatelstwa nie mają świeżo poślubieni, bowiem okres oczekiwania to dwa lata od zawarcia związku małżeńskiego. Istotny dla urzędu będzie również fakt możliwości samodzielnego utrzymywania się z pracy własnej lub małżonka
i niekorzystanie ze środków pomocy socjalnej. Trudności w otrzymaniu obywatelstwa będą również miały osoby, które były w przeszłości karne lub podejrzane o popełnienie umyślnego przestępstwa.
W przypadku natomiast osób, które nie będą miały niemieckiego małżonka czy partnera, również możliwe jest uzyskanie niemieckiego obywatelstwa. Procedura jest podobna jak w przypadku osób będących w związku z obywatelem Niemiec. Osoby te jednak muszą legitymować się już nie 3, a 8. letnim okresem legalnego pobytu na terenie Niemiec. Istotne, aby potrafiły wykazać, że posiadają w Niemczech mieszkanie lub dom. Dla urzędu rozpatrującego wniosek ważny będzie również fakt samodzielnego utrzymywania się z pracy własnej lub małżonka i nie korzystanie ze środków pomocy socjalnej.
Katarzyna Gospodarowicz, radca prawny z Kancelarii Schampera, Dubis, Zając i Wspólnicy Sp. k.
MA