Dofinansowanie z PFRON - komu i kiedy się należy

Fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych oraz dofinansowanie z PFRON - dla kogo i na jakich zasadach? Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jest funduszem celowym powołanym na podstawie Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. (Dz. U. z 2011 r., nr 127, poz. 721 z pózn. zm.), którego środki przeznaczane są na rehabilitację zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych w celu zmniejszenia barier oraz polepszenia jakości życia i integracji społecznej (art.7) osób niepełnosprawnych oraz umożliwienie zatrudnienia.

Rehabilitacja zawodowa ma na celu ułatwienie osobom niepełnosprawnym uzyskania i utrzymania zatrudnienia natomiast rehabilitacja społeczna służy temu, by osobom niepełnosprawnym umożliwić pełne uczestnictwo w życiu społecznym (art. 8 i 9).

Pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne i spełniającemu określone kryteria przysługuje miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego zatrudnionego na podstawie umowy o pracę, o ile pracownik ten został ujęty w ewidencji niepełnosprawnych prowadzonej przez PFRON. Wysokość dofinansowania jest uzależniona od wysokości minimalnego wynagrodzenia, stopnia niepełnosprawności i rodzaju zakładu: pracodawca z wolnego rynku czy zakład pracy chronionej.

UWAGA!
Od 1 marca 2011 r. miesięczne dofinansowanie nie przysługuje na pracowników zaliczonych do umiarkowanego lub lekkiego stopnia niepełnosprawności, którzy mają ustalone prawo do emerytury.

Pracodawcy zatrudniającemu osobę niepełnosprawną przez okres co najmniej 36 miesięcy przysługuje zwrot poniesionych wydatków:

o na adaptację pomieszczeń w związku z dostosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej,
o zakup lub dostosowanie urządzeń oraz technologii ułatwiających wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy osoby niepełnosprawnej,
o zakup i autoryzację oprogramowania na użytek niepełnosprawnych przystosowanych do potrzeb ich niepełnosprawności,
o koszty poniesione na rozpoznanie przez służby medycyna pracy wyżej wymienionych potrzeb osób niepełnosprawnych.

Zwrot poniesionych wydatków w celu przystosowania stanowiska pracy jest możliwy jedynie, gdy jest związany z zatrudnieniem bezrobotnej osoby niepełnosprawnej skierowanej do pracy przez powiatowy urząd pracy, lub która jest bezrobotna, lub niepracującej osoby niepełnosprawnej poszukującej pracy osobiście.

Pracodawca może również skorzystać z tego rodzaju dofinansowania na pracownika, który uległ wypadkowi w czasie trwania stosunku pracy, jednak tylko wówczas, gdy wypadek ten nie był spowodowany przez pracodawcę lub pracownika w związku z naruszeniem przepisów prawa pracy.

Maksymalna wysokość pomocy na przystosowanie jednego stanowiska wynosi dziesięciokrotność przeciętnego wynagrodzenia.

Pracodawcy, który prowadzi działalność przez co najmniej 12 miesięcy i nie znajduje się w trudnej sytuacji ekonomicznej (kryteria są określone w przepisach), przysługuje zwrot kosztów z tytułu wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej (spełniającej takie same warunki, jak opisane w punkcie dotyczącym przystosowania stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej).

Maksymalna wysokość zwrotu poniesionych kosztów nie może przekroczyć 15-krotność przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej za poprzedni kwartał.

Pracodawca ma możliwość skorzystania z dotacji na szkolenie osób niepełnosprawnych. W takim przypadku poniesione koszty szkolenia zatrudnionych osób niepełnosprawnych mogą być refundowane w wysokości do 80%, nie więcej jednak niż do wysokości dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia na jedną osobę. Wysokość zwrotu poniesionych kosztów zależy też od rodzaju szkolenia oraz wielkości pracodawcy. Zwrot kosztów następuje na warunkach i w wysokości określonej w umowie zawartej pomiędzy starostą a pracodawcą.
Wspieranie działalności gospodarczej osób niepełnosprawnych

Osoby niepełnosprawne zamierzające rozpocząć działalność gospodarczą mają prawo do uzyskania dotacji na rozpoczęcie działalności.

Przy rozpatrywaniu wniosku o dotację brane są pod uwagę między innymi przewidywane efekty ekonomiczne przedsięwzięcia, zapotrzebowanie lokalnego rynku, kalkulację wydatków niezbędnych na uruchomienie działalności oraz kwalifikacje osoby niepełnosprawnej. Duże znaczenie ma tu też wkład własny oraz wysokość posiadanych środków PFRON przeznaczonych na ten cel w danym roku.

Przedstawienie danych w powyższym zakresie ma na celu ocenę prawdopodobieństwa prowadzenia danego rodzaju działalności w okresie 24 miesięcy od jej rozpoczęcia.

Osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą, ma prawo do refundacji obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalna, rentowa). Jednak wysokość refundacji jest uzależniona od posiadanego stopnia niepełnosprawności:

o 100% - dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności,
o 60% - dla osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności,
o 30% - dla osób z lekkim stopniem niepełnosprawności.

Do refundacji ma prawo również niepełnosprawny rolnik lub rolnik zobowiązany do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika składki na ubezpieczenia społeczne rolników (wypadkowe, chorobowe, macierzyńskie, emerytalno-rentowe:

Warunkiem otrzymania refundacji jest opłacenie składek terminowo i w całości.

Ustawa o rehabilitacji przewiduje możliwość dofinansowania dokształcania się dla osób niepełnosprawnych ze środków PFRON.

Jednak dofinansowanie to przysługuje tylko osobom spełniającym określone kryteria:

o aktualnie są bezrobotne,
o poszukują pracy i nie pozostają w zatrudnieniu i nie są zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy,
o będące w okresie wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników.

Szkolenie osób niepełnosprawnych może odbywać się w placówkach szkolących lub w specjalistycznych ośrodkach szkoleniowo-rehabilitacyjnych.

Koszty szkolenia obejmują nie tylko należność przysługującą jednostce szkolącej, ale także koszty:

o ubezpieczenia od nieszczęśliwych wypadków,
o zakwaterowania i wyżywienia w części albo w całości,
o przejazdu na szkolenie, w tym koszt przejazdu przewodnika lub opiekuna osoby zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności,
o usług tłumacza języka migowego, albo lektora dla niewidomych, lub osoby towarzyszącej osobie niepełnosprawnej ruchowo zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności,
o niezbędnych badań lekarskich, psychologicznych, diagnostycznych i usług rehabilitacyjnych.

Osoba niepełnosprawna nie ponosi kosztów szkoleń z wyjątkiem sytuacji, gdy nie ukończyła szkolenia z własnej winy. W takim przypadku jest zobowiązana do zwrotu kosztów. Jednak nie musi tego robić, jeżeli powodem nieukończenia szkolenia było podjęcie pracy.

Realizacja powyższych zadań ma na celu umożliwienie lub w znacznym stopniu ułatwienie osobie niepełnosprawnej wykonywanie podstawowych, codziennych czynności lub kontaktów z otoczeniem. Pisemny wniosek o dofinansowanie likwidacji wyżej wymienionych barier funkcjonalnych osoba niepełnosprawna składa w powiatowym centrum pomocy rodzinie właściwym dla miejsca zamieszkania. O dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych mogą ubiegać się osoby niepełnosprawne, które mają trudności w poruszaniu się. Jeżeli jest to uzasadnione potrzebami wynikającymi z niepełnosprawności. Dofinansowanie w komunikowaniu się i technicznych przysługuje osobom niepełnosprawnym, które w ciągu trzech lat przed złożeniem wniosku nie uzyskały już dofinansowania na te cele.

Osoba niepełnosprawna może otrzymać ze środków PFRON dofinansowanie do 80% kosztów nabycia sprzętu, jednak nie więcej niż 15-krotność przeciętnego wynagrodzenia. W przypadku dofinansowań w ramach likwidacji barier w komunikowaniu się nie obowiązuje kryterium dochodowe wykluczające z możliwości otrzymania pomocy.

Osoby niepełnosprawne mogą zaopatrzyć się w sprzęt rehabilitacyjny, który jest zalecony przez lekarza specjalistę i użytkować go w swoich domach. Można na przykład kupić rower rehabilitacyjny, łóżko rehabilitacyjne, oraz pozostały sprzęt rehabilitacyjny. Dofinansowanie mogą otrzymać dzieci i dorośli.

Osoba niepełnosprawna może ubiegać się o dofinansowanie zakupu sprzętu, jeżeli przeciętny miesięczny dochód na osobę w rodzinie, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych, nie przekracza kwoty:

o dla osoby samotnej 65% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia
o dla osoby we wspólnym gospodarstwie domowym 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia na jedną osobę w gospodarstwie domowym,
Wysokość dofinansowania wynosi do 60% kosztów zakupu sprzętu, nie więcej jednak niż wysokość pięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia.

Dofinansowanie zakupu przedmiotów ortopedycznych oraz środków pomocniczych Dofinansowanie przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych można uzyskać zarówno z PFRON jak i NFZ. Wysokość uzyskanego dofinansowania może być częściowa lub nawet wynieść 100% poniesionych wydatków. Natomiast warunkiem przyznania dofinansowania jest kryterium dochodowe, wymienione w punkcie dot. dofinansowania w sprzęt rehabilitacyjny.

Aby uzyskać dofinansowanie, należy w pierwszej kolejności zgłosić się do NFZ z wystawionym przez lekarza zleceniem na zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze. NFZ ustala limit na zakup danego sprzętu, z którym należy udać się do MOPS. Na podstawie limitu określonego przez NFZ, Ośrodek wylicza dofinansowanie, które można uzyskać ze środków PFRON.

Wysokość dofinansowania dla dzieci oraz młodzieży uczącej się i nie pracującej do 24 roku życia wynosi 150% wyliczonego przez NFZ limitu plus udział własny (jeżeli taki jest wymagany).

W przypadku osób dorosłych wysokość dofinansowania do aparatów słuchowych wynosi 80% kwoty limitu + udział własny, z wyjątkiem osób aktywnych zawodowo, korzystających z refundacji do dwóch aparatów słuchowych - 150 % limitu NFZ + udział własny. Przy pozostałych sprzętach, wysokość dofinansowania wynosi 150% limitu NFZ oraz udział własny, jeżeli jest wymagany.

Dofinansowanie turnusu rehabilitacyjnego przysługuje osobie niepełnosprawnej wówczas, gdy została skierowana przez lekarza prowadzącego oraz spełnia kryterium dochodowe wymienione w punkcie dot. dofinansowania w sprzęt rehabilitacyjny, a organizator turnusu spełnia określone kryteria.

Dofinansowanie pobytu na turnusie rehabilitacyjnym jej opiekuna, pod warunkiem że, wniosek lekarza kierujący na turnus rehabilitacyjny zawiera wyraźne wskazanie wraz z uzasadnieniem konieczności pobytu opiekuna. Z takiego dofinansowania osoby mogą skorzystać tylko raz w roku kalendarzowym (pod uwagę bierze się datę rozpoczęcia turnusu).

Więcej informacji oraz szczegółowe sposoby wyliczeń poszczególnych rodzajów dofinansowania przysługującego w ramach funduszu PFRON można znaleźć na oficjalnej stronie funduszu oraz na stronie Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób niepełnosprawnych.

Monika Hernecka, dyrektor operacyjny Grupy FUTUREA

(JK)