Cięcia w administracji. Minister ogłasza rewolucję.

Zdaniem Marka Wójcika - zastępcy sekretarza generalnego Związku Powiatów Polskich taka redukcja etatów nie powinna być powodem do niepokoju. Podkreślił, że łączenie się samorządów na poziomie gminnym i powiatowym tylko je wzmocni, co przyniesie korzyści także dla rynku pracy. _ - Przykładem może być pomoc społeczna. Za każdym razem, gdy cedowano na samorządy nowe obowiązki, kazano tworzyć nowe jednostki z nowa obsługą, które zajmują się administrowaniem. Dawno już mówiliśmy, że to niepotrzebne i że lepiej decyzje pozostawić nam - _argumentuje.

Szef resortu cyfryzacji minister Michał Boni podkreśla, że zmniejszenie liczby jednostek samorządu terytorialnego przyniesie oszczędności. Samorządy zyskają około miliarda złotych.

Będą miały między innymi możliwość wyprowadzenia na zewnątrz obsługi administracyjnej podległej jednostki na przykład w ramach centrum usług wspólnych. Zdaniem Marka Wójcika takie rozwiązanie poprawi także jakość zarządzania.

Na zmianach najbardziej mogą skorzystać małe samorządy. Przez pierwszych pięć lat mogą zyskać na wpływach podatkowych. Byłyby one liczone nie na podstawie faktycznych przychodów z PiT, ale według średniej w połączonych jednostkach samorządowych.

Minister Boni zapowiedział, że założenia projektu w przyszłym tygodniu trafią do konsultacji międzyresortowych a w maju powinien już być gotowy projekt ustawy w tej sprawie. Szef MAC liczy, że wyniki konsultacji przygotowanych przez jego resort propozycji będą znane około połowy lutego, a na przełomie lutego i marca założeniami do ustawy o poprawie warunków świadczenia usług przez jednostki samorządu terytorialnego zajmie się Rada Ministrów.

_ - Potem mielibyśmy okres półtora miesiąca do dwóch miesięcy na przygotowanie szczegółowych rozwiązań, tak aby w czerwcu-lipcu trafił on do parlamentu _ - powiedział. Jak dodał, gdyby udało się uchwalić ustawę na przełomie trzeciego i czwartego kwartału, mogłaby ona zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2014 r.

Szczegóły proponowanych zmian, znajdziesz na drugiej stronie.

Wiceminister administracji i cyfryzacji Magdalena Młochowska mówiła, że przygotowywane zmiany nie są żadnym nowym prawem, a jedynie _ poprawieniem i uelastycznieniem _ istniejących regulacji dotyczących funkcjonowania samorządów. Według ostrożnych szacunków - mówiła wiceminister - samorządy mogłyby zyskać na zmianach co najmniej 1 mld zł rocznie.

Boni przekonywał, że potrzebne jest nowe podejście do relacji państwo-samorządy. _ W czasach kryzysu samorząd musi być bardziej elastyczny w działaniach, potrzebuje więcej pieniędzy. Chcemy, nie ograniczając zadań samorządów, stworzyć warunki dla lepszej ich organizacji tak, żeby oszczędności w ten sposób uzyskane, zostały w samorządach _ - powiedział Boni.

_ - Naszym zdaniem samorządy funkcjonują w zbyt mocnych gorsetach, jeśli chodzi o układanie swych planów _ - ocenił. Jak mówił, poprzez proponowane zmiany Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji chce uprościć i uelastycznić zasady funkcjonowania gmin i powiatów oraz stworzyć ramy dla lepszej kooperacji pomiędzy różnymi jednostkami samorządu.

Podkreślił, że ramy te w żadnym razie nie będą jednak stanowić jakiegokolwiek przymusu, a gminy i powiaty _ drogą ewolucji same będą wybierały, czy i w jaki sposób ściślej współpracować z innymi samorządami _. _ Samorządy same zdecydują, czy chcą mocniej kooperować, łączyć się w różnego rodzaju związki, by wspólnie wykonywać zadania _ - zaznaczył.

Szef MAC zapewnił, że nie chodzi o likwidację żadnych jednostek samorządu. _ Nikt nie będzie niczego likwidował. Nie ma rewolucyjnej zmiany organizacyjnej, jest tworzenie ram do tego, by samorządy wybierały najbardziej optymalne dla siebie rozwiązania _ - zaznaczył Boni.

Ministerstwo chce m.in. zwiększyć zachęty finansowe do łączenia się jednostek samorządu terytorialnego na poziomie gminnym i powiatowym. Jak mówiła Młochowska, w szczególności chodzi o zachęcenie do tego małych gmin, które w znikomym stopniu korzystają z obecnych rozwiązań w tym zakresie.

W tej chwili samorządy, które łączą się w związki gminne czy gminno-powiatowe, otrzymują o 5 proc. wyższe wpływy z PIT przez 5 lat. Najmniejsze gminy często mają bardzo mały wpływ z PIT-u, więc takie rozwiązanie nie stanowi dla nich wystarczającej zachęty do zacieśniania kooperacji z innymi samorządami. MAC chce zostawić ten o 5 proc. wyższy wpływ z PIT-u, lecz będzie się opierać _ na innych średnich _ tak, by te jednostki, które mają niskie wpływy z PIT-u, w przypadku połączenia się miały zapewnione wyrównanie dodatkowego wpływu do poziomu średniej krajowej.

Resort chce też umożliwić samorządom redukcję wydatków poprzez tworzenie centrów usług wspólnych. MAC chce, aby realizowały one zadania z zakresu księgowości, administracji, zamówień publicznych czy informatyzacji wspólnie dla gminy oraz podległych jej instytucji. W przypadku małych gmin centra te wykonywałyby usługi dla więcej niż jednej gminy z danego obszaru.

Zmiany dotyczą także pomocy społecznej, której dyspozytorem są samorządy. MAC chce uelastycznić organizację realizacji zadań z tego zakresu w ten sposób, aby dać samorządom możliwość zdecydowania, czy będą świadczyć pomoc społeczną w ramach urzędu czy poprzez wyspecjalizowaną jednostkę. MAC chce też umożliwić realizowanie kilku zadań z zakresu pomocy społecznej w ramach jednej instytucji.

Zmiany dotyczą też instytucji kultury. Jak mówiła Młochowska, obecnie wszystkie zadania z zakresu kultury samorządy muszą wykonywać poprzez samorządowe instytucje kultury, które mają bardzo dużą autonomię prawną, a w związku z tym także liczne obowiązki administracyjne i księgowe.

_ Pytanie, czy taka duża autonomia tych instytucji w przypadku jednostek, które często są prawie wyłącznie finansowane z budżetu samorządów jest rzeczywiście sensowna? _ - pytała. Jak poinformowała, MAC chce dać samorządom możliwość wyboru również innych niż obecne form organizacyjnych dla realizacji zadań z zakresu kultury.

Jeżeli chodzi o kwestie metropolitalne, MAC chce promować dobrowolną współpracę jednostek samorządu terytorialnego. Resort będzie zachęcał samorządy do tworzenia związków powiatowo-gminnych oraz usprawnienia zakładanie oraz dokonywanie zmian w statusie związków komunalnych. MAC chce też uprościć proces podejmowania decyzji w ramach związków.

Uproszczeniu i skróceniu ma też ulec proces rejestracji związków. Obecnie - mówiła Młochowska - jest to proces wieloetapowy, który kończy się na szczeblu centralnym w MAC. Resort chce, aby rejestracja związków samorządowych kończyła się na poziomie wojewodów.

Boni powiedział, proponowane zmiany są odpowiedzią na problemy zdiagnozowane w raporcie _ Ocena sytuacji samorządów terytorialnych _ na szczeblu gmin i powiatów. Zwrócono w nim m.in. uwagę na problemy finansowe samorządów, a także na to, że gminy zarówno małe jak i duże gminy funkcjonują obecnie według takich samych reguł, choć problemy z jakimi musza się mierzyć są diametralnie różne.