Ograniczeniu szarej strefy, jak wynika z analiz, powinny sprzyjać m.in.: zachęty finansowe, usprawnienia administracyjne, uelastycznienie stosunków pracy oraz kampanie informacyjne.
"Wdrażany system zachęt finansowych powinien objąć przede wszystkim wprowadzenie w systemie ubezpieczeń społecznych kwoty wolnej od składki na ubezpieczenie społeczne, z wyjątkiem składki emerytalnej, w wysokości ponad 5 tys. złotych rocznie. Ważną zachętą finansową mogłoby być skrócenie do 7 dni okresu wypłaty przez pracodawców wynagrodzenia za okres zwolnienia chorobowego" - napisano w raporcie.
Zdaniem badaczy, konieczna jest również weryfikacja dotychczasowych przepisów, określających minimalną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne (60 proc. przeciętnego wynagrodzenia) i na ubezpieczenie zdrowotne (75 proc. przeciętnego wynagrodzenia) osób prowadzących działalność gospodarczą i zróżnicowanie tych podstaw zależnie od osiąganych dochodów.
Mobilizacja osób ubezpieczonych w KRUS i pracujących w szarej strefie powinna dokonać się poprzez reformę systemu ubezpieczeń społecznych rolników.
"Należałoby zreformować system ubezpieczeń społecznych rolników, wprowadzając m.in. zasadę pro rata w systemie emerytalnym tej grupy ubezpieczonych, co w praktyce oznaczać będzie, że składki emerytalne płacone do FUS rozliczone zostaną odrębnie, a część emerytury wyliczona na ich podstawie będzie sumowana z częścią +wypracowaną+ w systemie KRUS oraz wyliczanie emerytury wypłacanej z KRUS na podstawie sumy wpłaconych składek rejestrowanych jako +hipotetyczny kapitał+" - napisali analitycy.
Zmiany w systemie podatkowym powinny m.in. umożliwiać osobom fizycznym odliczenie od podatku kosztów zatrudnienia pracownika.
"Osobom płacącym podatek dochodowy od osób fizycznych należy umożliwić odliczanie od podstawy opodatkowania kosztów zatrudnienia pracowników w gospodarstwach domowych (wynagrodzenie i składki na ubezpieczenie społeczne)" - napisano w raporcie.
"W przypadku wprowadzenia w systemie ubezpieczeń społecznych kwoty wolnej od składki na ubezpieczenie społeczne, kwota wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych powinna być z nią zrównana, co w praktyce oznacza konieczność jej podwyższenia" - napisano.
Badania nad przyczynami i skalą pracy nierejestrowanej zostały przeprowadzone w okresie od lutego do listopada 2007 r. przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Centrum Badania Opinii Społecznej oraz Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych i Millward-Brown SMG/KRC na zlecenie MPiPS.
