Zasiłek chorobowy w 2013 roku - ustalenie płatnika

Na podstawie art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512, z późn. zm.) - dalej u.ś.p.u.s., prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, ich wysokość ustalają oraz świadczenia te wypłacają płatnicy składek, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. Jeśli płatnik zgłasza do ubezpieczenia chorobowego mniej niż 20 osób, płatnikiem zasiłku będzie ZUS. Ponadto ZUS wypłaca zasiłki osobom prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym, jak również osobom uprawnionym do zasiłków, za okres po ustaniu ubezpieczenia (pracownikom, zleceniobiorcom, itp.).

Zgodnie z art. 61 ust. 2 u.ś.p.u.s., liczbę ubezpieczonych ustala się według stanu na dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego, a w stosunku do płatników składek, którzy na ten dzień nie zgłaszali nikogo do ubezpieczenia chorobowego - według stanu na pierwszy miesiąc, w którym dokonali takiego zgłoszenia.

Zgodnie z wyjaśnieniami ZUS (Komentarz do ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - wybrane zagadnienia, ZUS, luty 2011, str. 63, pkt 219 - 221) w liczbie ubezpieczonych uwzględnia się:

o pracowników (w tym również uczniów),
o podlegające ubezpieczeniu chorobowemu osoby wykonujące pracę nakładczą,
o podlegające ubezpieczeniu chorobowemu osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
o podlegające ubezpieczeniu chorobowemu osoby współpracujące z osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
o podlegające ubezpieczeniu chorobowemu osoby prowadzące działalność pozarolniczą,
o podlegające ubezpieczeniu chorobowemu osoby współpracujące z osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą.

o osób przebywających na urlopach wychowawczych i bezpłatnych,
o duchownych podlegających ubezpieczeniu chorobowemu.

Przykład 1
Pan Jacek prowadzi działalność gospodarczą - usługi transportowe. Obecnie zatrudnia 15 pracowników i 5 zleceniobiorców, których zgłosił do ubezpieczenia chorobowego. W okresie od 8 października do 8 grudnia br. jeden pracownik przebywa na urlopie bezpłatnym. W tej sytuacji na dzień 30 listopada br. liczba ubezpieczonych wyniesie 19. Nie uwzględnia się bowiem pracownika przebywającego na urlopie bezpłatnym. Zatem płatnikiem zasiłku w 2013 r. będzie w tym przypadku ZUS.

Przykład 2
Marta W. i Wojciech K. są wspólnikami spółki jawnej. Nie przystąpili do ubezpieczenia chorobowego. Spółka planuje zatrudnić 10 pracowników od stycznia 2013 r. W tym przypadku liczbę ubezpieczonych należy ustalić na styczeń 2013 r., w którym to miesiącu zatrudnione osoby zostaną zgłoszone do ubezpieczenia chorobowego, ponieważ na dzień 30 listopada br. nie było żadnych osób zgłoszonych przez spółkę do tego ubezpieczenia.

Należy pamiętać, że jeżeli oddział ZUS rozpoczął wypłatę zasiłku przed dniem 1 stycznia, to kontynuuje tę wypłatę za nieprzerwany okres niezdolności do pracy w nowym roku kalendarzowym, nawet jeżeli od dnia 1 stycznia płatnik składek jest zobowiązany do wypłaty zasiłków swoim ubezpieczonym. W przypadku zmiany rodzaju pobieranego zasiłku po 1 stycznia, wypłaty kolejnego zasiłku dokonuje płatnik składek.

Przykład 3
Na dzień 30 listopada 2011 r. spółka partnerska zgłaszała do ubezpieczenia chorobowego 15 osób. Nie była więc uprawniona do wypłaty zasiłków w 2012 r. Obecnie w spółce pracuje 25 osób, które są objęte ubezpieczeniem chorobowym. Na dzień 30 listopada 2012 r. liczba ubezpieczonych wyniesie więc 25 osób. Oznacza to, że firma będzie płatnikiem świadczeń w przyszłym roku. Jedna z pracownic, Joanna S. przebywa na zasiłku macierzyńskim od 9 listopada 2012 r. do 10 kwietnia 2013 r. Zasiłek ten wypłaca jej ZUS. Mimo, że od 1 stycznia 2013 r. spółka będzie uprawniona do wypłaty zasiłków, to ZUS w dalszym ciągu będzie wypłacał zasiłek macierzyński. Jego wypłatę rozpoczął bowiem przed 1 stycznia 2013 r.

Ustalenie płatnika zasiłku następuje na dany rok kalendarzowy. Jeśli więc w trakcie tego roku, po dniu 30 listopada, ulegnie zmianie liczba ubezpieczonych (zmniejszy się lub zwiększy) decydująca o tym, kto ma wypłacać zasiłek, zmiana płatnika nastąpi dopiero w kolejnym roku kalendarzowym.

Przykład 1
Spółka z o.o. z branży farmaceutycznej jest płatnikiem zasiłku w 2012 r. Liczba ubezpieczonych na dzień 30 listopada 2011 r. wyniosła 40 osób. Z powodu trudnej sytuacji ekonomicznej w sierpniu 2012 r. spółka zredukowała zatrudnienie do 15 osób. Mimo to, do końca 2012 r. firma ta będzie wypłacać pracownikom zasiłki. Jeśli na dzień 30 listopada br. taki stan się utrzyma (nie przekroczy 20 ubezpieczonych), wówczas płatnikiem świadczeń w 2013 roku będzie ZUS.

Przykład 2
Pani Anna prowadzi działalność gospodarczą - usługi gastronomiczne. Na dzień 30 listopada 2011 r. do ubezpieczenia chorobowego było zgłoszonych 17 osób. Zatem w 2012 r. zasiłki wypłaca ZUS. W związku z rozwojem firmy, w okresie od lipca do września 2012 r. zostało zatrudnionych dodatkowo 10 osób, podlegających ubezpieczeniu chorobowemu. W sumie więc pani Anna zatrudnia 27 osób. Jednak nie spowoduje to zmiany płatnika zasiłków. O ile na dzień 30 listopada 2012 r. do ubezpieczenia chorobowego będzie zgłoszonych ponad 20 osób, pani Anna będzie wypłacać zasiłki w 2013 r.

Ważne!
Płatnik zasiłków jest ustalany na dany rok kalendarzowy. Zmiana liczby ubezpieczonych w trakcie roku nie powoduje więc zmiany płatnika zasiłków.

Dz.U.2010.77.512: art. 61 ust. 1; art. 61 ust. 2

Małgorzata Kozłowska

(AS)