Kwestia możliwości nieświadczenia pracy przez pracownika w okresie wypowiedzenia, nie jest uregulowana w przepisach prawa pracy. W związku z tym brak jest konkretnego przepisu prawa, który określałby szczegółowe zasady i warunki zwolnienia pracownika od obowiązku świadczenia pracy na rzecz pracodawcy. Szeroko natomiast w tym zakresie wypowiada się judykatura i doktryna prawa pracy.
Zasadą jest, iż w zależności od okresu wypowiedzenia, pracownik w tym określonym ustawowo czasie świadczy pracę na rzecz pracodawcy na takich samych prawach i zasadach jak dotychczas. Jest jednak dopuszczalne, aby na mocy porozumienia zawartego między pracodawcą a pracownikiem ustalić, iż pracownik w okresie wypowiedzenia będzie zwolniony od świadczenia pracy, zachowując przy tym pełne prawo do wynagrodzenia za ten okres. Wypłata wynagrodzenia pracownikowi, mimo braku faktycznie świadczonej pracy jest w tym przypadku obligatoryjna. Możliwość zawarcia takiego porozumienia między stronami dopuścił Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 20.05.1998 r. (sygn. akt I PKN 137/98). Ponadto, możliwość zawarcia porozumienia między pracownikiem a pracodawcą wywieść można z ogólnej zasady swobody umów cywilnoprawnych, a sam art. 300 kodeksu pracy stanowi, iż w sprawach nieuregulowanych przepisami kodeksu stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.
W sytuacji, kiedy pracodawca wyraża zgodę na takie rozwiązanie, ważnym jest, aby takie porozumienie zostało zawarte przez strony na piśmie, co w wypadku sporu sądowego - będzie doskonałym dowodem na wykazanie przez pracownika, iż takie porozumienie z pracodawcą rzeczywiście zawarł. Należy unikać jedynie ustnych ustaleń w tym zakresie. Wskazać należy, iż decyzja o zwolnieniu pracownika z obowiązku świadczenia pracy zależy wyłącznie od decyzji pracodawcy i jego dobrej woli. Są przypadki, kiedy pracodawcy nie zależy już na świadczeniu pracy przez danego pracownika w okresie wypowiedzenia np. ze względu na utratę zaufania w stosunku do pracownika i takie rozwiązanie jest dla niego korzystniejsze. Natomiast w przypadku odmowy pracownik zobowiązany jest do pracy przez cały okres wypowiedzenia.
Warto zapamiętać, iż zgodnie z art.1671 kodeksu pracy, pracownik jest zobowiązany wykorzystać w okresie wypowiedzenia przysługujący mu urlop, o ile w tym okresie pracodawca mu go udzieli. To pracodawca podejmuje zatem decyzję o urlopie - nie udzielając go, obowiązany będzie do wypłacenia odchodzącemu pracownikowi ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Wskazać należy, iż po wykorzystaniu urlopu nie stoi na przeszkodzie, żeby - o ile obie strony są zgodne - pracodawca zwolnił pracownika z obowiązku świadczenia pracy w pozostałym okresie wypowiedzenia.
Małgorzata Stawicka
Kancelaria Prawna ARKANA