Kandydaci z wiadomych powodów preferują umowę o pracę, bo zapewnia pracownikom największą stabilizację oraz najpełniejszą ochronę. Dla pracodawców umowa o pracę oznacza wysokie koszty i niejednokrotnie ogranicza możliwość dopasowania poziomu zatrudnienia do potrzeb i możliwości firmy. W krajach zachodnich, wprowadzenie elastycznych form zatrudnienia, spowodowało wzrost zatrudnienia szczególnie u młodych stażem pracowników, co dawało im szansę zdobywania zawodowych doświadczeń.
Co w Polsce oznacza elastyczne zatrudnienie? Umowy terminowe
Są to umowy, które mają z góry określony czas i datę zakończenia. Do umów terminowych zalicza się: umowę na okres próbny, umowę na czas określony oraz umowę na czas wykonania określonej pracy oraz umowa na zastępstwo nieobecnego pracownika. Pracownicy mają takie same prawa jak pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę na czas nieokreślony ( prawo do urlopu, respektowanie zwolnienia L4 itp.) . Oczywiście pracodawca może kontynuować współpracę z pracownikiem jeśli ma taką potrzebę, ale musi zawrzeć nową umowę.
W przypadku umowy na zastępstwo, okres nie musi być z góry ustalony ale pracodawca może wypowiedzieć umowę w każdym momencie zachowując jedynie 3-dniowy okres wypowiedzenia.
Praca w niepełnym wymiarze czasu pracy
Ta umowa oznacza, że pracodawca ustala z pracownikiem określony czas dyspozycyjności pracownika. Takie umowy są szczególnie preferowane przez młode mamy, które chcą więcej czasu spędzać z dzieckiem ale nie chcą rezygnować z aktywności zawodowej. Pracodawca natomiast może elastycznie dostosowywać czas pracy pracownika do swoich potrzeb. Pracodawca przy tej formie zatrudnienia nie ma prawa obniżać stawek ani przywilejów pracownika.
- Z pracą w niepełnym wymiarze wiąże się instytucja tzw. systemu pracy dzielonej - job-sharing, która choć aktualnie nie jest uregulowana w przepisach, zyskuje na popularności. Istotą job-sharing jest zorganizowanie pracy w taki sposób, aby suma częściowych wymiarów czasu pracy dwóch lub większej liczby pracowników, wypełniała pełen wymiar czasu pracy, tj. jeden etat.
Telepraca
Telepraca oznacza, że pracownik wykonuje swoje obowiązki poza tradycyjnym biurem i komunikuje się z pracodawcą za pomocą technik informatycznych (telefon, fax, internet). Pracodawca może dzięki temu obniżyć koszty związane z utrzymaniem stanowisk pracy. Pracownik realizuje głównie zadania i projekty , co eliminuje nieobecności a powodu choroby i konieczność opłacenia nadgodzin.
Praca tymczasowa
Zwana często jako leasing pracowniczy lub "wypożyczenie pracownika". Pracodawca zatrudnia pracownika przez agencję pracy tymczasowej w celu wykonania określonej pracy na jego rzecz i pod jego kierownictwem. Przedsiębiorca, jest określany mianem "pracodawcy użytkownika", gdyż w rzeczywistości to agencja jest bezpośrednim pracodawcą i prowadzi akta osobowe pracownika.
- Umowa na czas określony w przypadku pracownika tymczasowego może być powielana bez ryzyka jej przekształcenia w umowę o pracę na czas nieokreślony, pod warunkiem, że łączny okres wykonywania pracy tymczasowej (na rzecz jednego pracodawcy użytkownika) nie będzie dłuższy niż 12 miesięcy w okresie obejmującym 36 kolejnych miesięcy.
Umowy cywilnoprawne
Należą do nich głównie: umowa zlecenie, umowa o dzieło i umowy agencyjne. Osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia i umowy agencyjnej podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu oraz wypadkowemu (gdy miejscem wykonywania pracy jest siedziba lub miejsce prowadzenia działalności przez zleceniodawcę). Osoba, która wykonuje pracę wyłącznie na podstawie umowy o dzieło, nie podlega z tego tytułu żadnym ubezpieczeniom społecznym.
Samozatrudnienie
Oznacza, że pracodawca podpisuje umowę z podmiotem gospodarczym ( działalność gospodarcza lub spółka)
. Kształt umowy o świadczenie usług, prawa i obowiązki stron, tak jak w przypadku opisanych powyżej innych umów cywilnoprawnych, zależą od woli stron. Samozatrudniony podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu: emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu w ramach swojej własnej działalności. W tym przypadku z zasady nie przysługują pracownikowi żadne świadczenia chyba, że strony ustalą inaczej.
Beata Kapcewicz, ekspert ds. kariery i personalbrandingu