Skandynawia, w tym Dania, to jeden z najczęściej wybieranych przez Polaków kierunków emigracji zarobkowej. Jeżeli planujesz wyjechać za pracą do Danii to nie rób tego ani pochopnie ani też "w ciemno", bo rynek pracy w tym kraju regulowany jest odmiennie niż w Polsce, poprzez negocjowane co trzy lata układy zbiorowe. Inna niż w Polsce jest też pozycja i rola związków zawodowych, inna jest też duńska kultura pracy.
Na nowicjuszy czyha wiele pułapek, pełno jest też różnej maści pośredników obiecujących ,,złote góry" i stawki, które nijak mają się do tych rzeczywistych (25 - 30 % stawki rzeczywistej ). Zanim zdecydujesz się i wyjedziesz do Danii, przeczytaj nasz krótki przewodnik.
Jak szukać pracy?
Wyjazd ,,w ciemno" i poszukiwanie pracy na miejscu w Danii to opcja dla desperatów, która prawie zawsze kończy się wpadką. Bezrobocie wśród Duńczyków jest duże (w niektórych grupach zawodowych sięga nawet 50% ) i szansa na znalezienie pracy z marszu jest znikoma.
Aby mieć pewność, że nie trafimy z deszczu pod rynnę lub do współczesnego obozu pracy, najlepiej poszukać ofert jeszcze w Polsce. Szukając zaś korzystać należy ze sprawdzonych i wiarygodnych źródeł, a potencjalnego pracodawcę lub agencję pośrednictwa najlepiej sprawdzić poprzez Eures, którego biura znajdują się w każdym Urzędzie Pracy w Polsce. Ja tak zrobiłem i gdy 7 lat temu wyjeżdżałem do Danii, to oprócz pewności co do wiarygodność agencji pośrednictwa miałem także w ręce podpisaną umowę o pracę, znałem stawkę za którą będę pracować (wtedy było to 101,65 korony/godz. brutto), termin i miejsce rozpoczęcia pracy. Warto było poświęcić trochę czasu na weryfikację i sprawdzanie firmy, bo dzięki temu wyjeżdżałem spokojny i pewny.
Legalizacja pobytu (Opholdstiladelse)
Będąc już na miejscu należy bezzwłocznie udać się z umową do SKAT-u (Urzędu Podatkowego) celem uzyskania karty podatkowej (czasem zrobi to za nas pracodawca ) i nadania numeru CPR (CPR to duński odpowiednik polskiego PESEL) oraz do Urzędu Wojewódzkiego (Statsvorwaltningen ) właściwego dla miejsca zamieszkania, aby zarejestrować swój pobyt. Bevis for registering (potwierdzenie rejestracji) to dokument, który otrzymuje każdy obywatel Unii, który spełnia warunki (praca, nauka, łączenie rodzin) określone w ustawie z 29 kwietnia 2009 regulującej pobyt obcokrajowców na terenie Danii.
Ostatnia procedura legalizacyjna to uzyskanie w swojej komunie (gminie) żółtej karty Sunhedskort niezbędnej przy korzystaniu z usług duńskiej służby zdrowia; przydatna jest także w wielu innych sytuacjach życiowych. Występując o Sunhedskort musi być spełniony jeszcze jeden warunek, trzeba podać miejsce swojego zamieszkania (nie może to być plac budowy - barak czy też pomieszczenie biurowe).
Umowa to podstawa
Zgodnie z duńskim prawem, pracodawca ma miesiąc na jej doręczenie pracownikowi. Muszą być w niej zapisane wszystkie podstawowe dane i informacje, w tym o stawce godzinowej, dodatkach, terminie i sposobie wypłaty wynagrodzenia. W Danii obowiązek zawarcia umowy o pracę wynika z ogólnych przepisów, zgodnie z którymi każdy kto pracuje powyżej 8 godzin na tydzień przez co najmniej 1 miesiąc musi posiadać umowę o pracę i musi być ona doręczona pracownikowi najpóźniej do 1 miesiąca od momentu zatrudnienia.
Formy i treść umowy
W Danii występują 4 podstawowe formy umowy o pracę: pisemne potwierdzenie, kontrakt, list oraz forma elektroniczna a wszystkie one, aby były zgodne z prawem, muszą zawierać minimum 10 punktów.
1. Określenie nazwy i siedziby pracodawcy oraz zatrudnionego. 2. Określenie miejsca wykonywania pracy ( może być ich kilka ). 3. Opis stanowiska i rodzaju wykonywanej pracy. 4. Data rozpoczęcia pracy (w przypadku umowy na czas określony także data jej zakończenia). 5. Ferie, urlop - warunki i terminy nabywania praw. 6. Okres wypowiedzenia umowy o pracę ( może on wynikać z zapisów układu zbiorowego, a jeżeli w firmie nie ma układu zbiorowego to wszystkie szczegóły muszą być opisane w umowie). 7. Sposób zawiadomienia o wypowiedzeniu umowy. 8. Wypłata, składki, bonusy i terminy z tym związane (data i częstotliwość wypłat oraz sposób wypłaty). 9. Określenie godzin pracy ( od .... do ... ) 10. Określenie układu zbiorowego (jeżeli w firmie obowiązuje).
Oprócz wyżej wymienionych wymaganych prawem punktów umowy o pracę powinny być w niej zawarte także inne ważne z punktu widzenia pracownika informacje, jak te dotyczące ubrania roboczego, przepisów bhp czy też pracy w weekendy bądź w różnych oddalonych od siebie miejscach. Pamiętać należy o tym, że wszelkie zmiany w umowie o pracę muszą być dokonane tylko w formie pisemnej najpóźniej do miesiąca od wejścia ich w życie.
Gdy brak umowy
Brak umowy o pracę lub jej niekompletność dają prawo do odszkodowania, którego wysokość może sięgnąć nawet 25000 koron. Należy jednak wziąć pod uwagę to, iż procedura z tym związana może być długa i częstokroć do ostatecznych rozstrzygnięć dochodzi dopiero w Sądzie Pracy. Praca bez umowy to wielkie ryzyko. Gdy nasz pracodawca pomimo nalegań zwleka z podpisaniem i doręczeniem umowy to nie zastanawiajmy się i zgłośmy ten fakt właściwej organizacji związkowej. Gdy dochodzi do sporu z pracodawcą to dobrze jest mieć jakieś dowody na to, że pracowaliśmy w danej firmie, mogą to być zdjęcia miejsca pracy, własne zapiski, dobrze jest też mieć świadków wspólnej pracy.
Wynagrodzenie
Pamiętać należy o tym, że w Danii nie jest znane pojęcie ,,najniższego wynagrodzenia"; obowiązują stawki godzinowe określone w branżowych układach zbiorowych, które negocjowane są co 3 lata (aktualne układy branżowe obowiązują do marca 2014). Stawki zależą od branży i regionu i wynoszą od 147 DKK na wyspie Bornholm do 167 w okręgu stołecznym (Kopenhaga i okolice) i w północnej części Zelandii. Stawki te obowiązują wobec wszystkich pracowników zatrudnionych w danej branży także wobec cudzoziemców.
W zależności od branży wynagrodzenie może być wypłacane co 2 tygodnie (np. listonosze, gazeciarze ) lub jeden raz w miesiącu, zawsze na konto bankowe pracownika. W Danii nawet osoby niepracujące, ale pobierające jakiekolwiek świadczenie socjalne muszą posiadać konto bankowe, tzw. Nemkonto.
Krzysztof Kozik, Kopenhaga
Tu znajdziesz pracę:
- www.jobnet.dk
- www.jobzonen.dk
- www.jobindex.dk
- www.ofir.dk
- www.stpstone.dk
- www.seasonalwork.dk
- www.workindanmark.dk
Stawki godzinowe w wybranych branżach: - Przetwórstwo ryb - 132 DKK
- Drobiarstwo - 137 DKK
- Przemysł drzewny - 141 DKK
- Przemysł meblarski - 143 DKK
- Przemysł papierniczy - 149 DKK
- Przemysł opakowań - 163 DKK
- Prace budowlane - 166 DKK
- Browarnictwo - 170 DKK