W ogłoszeniach dla poszukujących zatrudnienia pojawiają się m.in. anonse skierowane do kandydatów na stanowiska: specjalisty ds. sprzedaży, handlowca-logistyka, inżyniera, czy dyrektora generalnego w Rosji (m.in. Moskwie, Kaliningradzie). Wśród obowiązków, jakie podają pracodawcy, znajdują się m.in.: planowanie i realizacja strategii firmy w Rosji, zarządzanie działalnością operacyjną, wdrożenie procesów optymalizacji działalności firmy na rynku rosyjskim. Ale by się wykazać, trzeba spełnić wymagania pracodawcy. Są to m.in. (np. w przypadku aplikacji na dyrektora handlowego): minimum 10-letnie doświadczenie w pracy na różnorodnych stanowiskach menedżerskich, w tym minimum 2- letnie związane z zarządzaniem biznesem na rynku rosyjskim, doświadczenie w przygotowywaniu i wdrażaniu projektów strategicznych na rynku rosyjskim (udokumentowane sukcesami), bardzo dobra znajomość języka rosyjskiego i angielskiego, czy zdolności przywódcze.
Zdaniem Artura Ragana z Work Express, w Rosji pracę znajdą specjaliści, którzy są... najczęściej poszukiwani w Polsce. Ważne tylko, by znali język. Najłatwiej o pracę będzie inżynierom i specjalistom IT, fachowcom z doświadczeniem w branży e-commerce, bo tych jest wciąż za mało w stosunku do zapotrzebowania ogromnej gospodarki. Mamy więc z jednej strony ogromny potencjał, a z drugiej znikomą liczbę Polaków o poszukiwanych tam kompetencjach, władających rosyjskim i gotowych na wyjazd. Bariera kulturowa też ma swoje znaczenie - większość specjalistów na pytanie o kierunek ewentualnych wyjazdów zarobkowych wskazuje Niemcy i Wielką Brytanię. Pytani o ewentualność wyjazdu do Rosji zastrzegają, że warunki pracy, możliwości rozwoju i wynagrodzenie musiałyby być znacznie lepsze niż na analogicznym stanowisku w Europie. Zdają się ignorować fakt, że w największych miastach Rosji mogą zarobić naprawdę dużo. Pytanie o konkretne przyczyny odmowy wskazują na niższą jakość życia i specyfikę relacji międzyludzkich. Tyle
tylko, że opierają się na stereotypach powtarzanych od lat. Nieliczni, którzy kilka lat pracowali w Moskwie czy Petersburgu, twierdzą, że jakkolwiek mentalność jest tam nieco inna, to nigdy nie zetknęli się z objawami wrogości z powodu przynależności narodowej.
Artur Ragan wskazuje, że zanim podejmiemy pracę, należy zdobyć między innymi pozwolenie na pracę. Według niektórych źródeł można je kupić bez większych problemów, a pomocy powinien udzielić przyszły pracodawca, pod warunkiem że jest to przedsiębiorstwo przynajmniej "zadomowione" na terenie Federacji. Formalności mogą zająć do 4 miesięcy i wiążą się z biurokratycznym gąszczem. Pozwolenie na pracę może być wydawane obcokrajowcom, którzy ukończyli 18 lat. Uzyskamy je, jeśli jesteśmy zarejestrowani w Federacji jako indywidualny przedsiębiorca i zamierzamy prowadzić działalność gospodarczą bez osobowości prawnej. Inne rozwiązanie to przyjazd w charakterze zagranicznego pracownika zaproszonego przez pracodawcę. Pozwolenie wydaje się pracodawcy lub zamawiającemu wykonanie robót (usług) dla każdego zagranicznego pracownika. Warto wiedzieć, że imigranci, którzy chcą pracować w Rosji muszą zdawać egzamin z języka rosyjskiego. Zdający musi umieć przeczytać stronę tekstu i dowieść, że rozumie treść, a także wykazać się
rozumieniem dialogów w języku rosyjskim lub odpowiedzieć poprawnie gramatycznie na pytania dotyczące z codziennego życia. Kursy przygotowawcze prowadzą państwowe uczelnie, ich wykładowcy egzaminują emigrantów i wystawiają im stosowne dokumenty potwierdzające umiejętności językowe.
Trzeba pamiętać, że rosyjski rynek pracy obfituje w spore dysproporcje - w dużych miastach stosunkowo łatwo o pracę, a w mniejszych panuje wysokie bezrobocie. Wielu młodych Rosjan w ostatnich latach wyemigrowało. Z kolei Rosjanie z małych miejscowości migrują za pracą m.in. do Sankt Petersburga, gdzie zarabia się średnio 29 tys. rubli (3 tys. zł) miesięcznie. Wielu Polaków zarabia tam jako menadżerowie średniego i wyższego szczebla. Polacy mają tę przewagę nad imigrantami z byłych republik ZSRR, że z jednej strony są kulturowo bliżsi Zachodniej Europy, ale nie są postrzegani jako przybysze całkowicie odmiennej kultury jak np. fachowcy z USA. To nie znaczy, że mają jakąkolwiek taryfę ulgową. Spośród kilkunastu tysięcy Polaków pracujących w Moskwie większość przebywa tam na kontraktach. Bywa, że kilkuletnich, ale na pewno nie są imigrantami. Co do zarobków - bywa imponująco - doświadczony analityk biznesowy, 7 lat doświadczenia w zachodniej korporacji, biegły rosyjski i niemiecki zarabia w Moskwie ok. 200
tysięcy rubli. Żeby przeliczyć na złotówki wystarczy odjąć jedno zero. General Manager niewielkiej międzynarodowej firmy inkasuje co miesiąc ponad 300 tysięcy. Zapewne są w Warszawie lepiej opłacani specjaliści na podobnych stanowiskach, ale też z całą pewnością bardziej obawiają się konkurencji. A do tego jeszcze pakiet socjalny: wynajęcie mieszkania, ubezpieczenie zdrowotne dla całej rodziny i np. prywatna anglojęzyczna szkoła dla dzieci. Najlepiej być zatrudnionym przez tamtejszą firmę, delegowani mają trochę gorzej - wynagrodzenia są niższe, a lista benefitów krótsza, ale zawsze można liczyć na mieszkanie na koszt pracodawcy.
W pracy i życiu przeszkadzają skomplikowane prawo migracyjne a także korupcja i biurokracja - np. wymóg przedstawienia m.in. zaświadczenie lekarskiego o braku chorób zakaźnych (m.in. HIV i gruźlicy). Rosyjscy pracodawcy niezbyt chętnie oferują prace osobom bez obywatelstwa rosyjskiego lub białoruskiego. Zezwolenie na prace dla obcokrajowca kosztuje pracodawcę ok. 500 dolarów (i to po udowodnieniu, że nie można znaleźć takiego specjalisty w Rosji). Wydanie go zajmuje około 6 miesięcy. Bez formalnej zgody administracji państwowej żadne legalne zatrudnienie nie jest możliwe a cudzoziemiec może zostać wydalony poza granice Federacji praktycznie w każdej chwili. W efekcie tylko najwyższej klasy specjaliści mogą być spokojni, że pracodawca wystąpi o takie pozwolenie. Wielu pracodawców radzi sobie po prostu wysyłając pracownika na długotrwałą zagraniczną delegację. Ważne: zezwolenie na pracę jest ważne tylko w regionie, w którym zostało wydane, wiec utrudnia to życie tym, którzy podróżują służbowo po Federacji.
Jak czytamy na stronie ambasady, rosyjskie urzędy konsularne w Polsce przyjmują wnioski wizowe wypełnione wyłącznie elektronicznie w języku rosyjskim bądź angielskim i wydrukowane za pomocą specjalnej strony internetowej Departamentu Konsularnego MSZ Rosji: http://visa.kdmid.ru Wydział Konsularny Ambasady Rosji w Polsce wydaje wizy obywatelom Rzeczypospolitej Polskiej i innych państw UE w ramach Umowy między Wspólnotą Europejską a Federacją Rosyjską o ułatwieniach w wydawaniu wiz obywatelom Unii Europejskiej i Federacji Rosyjskiej. W celu uzyskania wizy na wjazd do Federacji Rosyjskiej należy osobiście lub za pośrednictwem osoby trzeciej złożyć dokumenty w Rosyjskim Centrum Wizowym lub osobiście w Wydziale Konsularnym ambasady.
Ważne: w Rosji obowiązuje konieczność zameldowania się w miejscu pobytu w organie terytorialnym Federacyjnej Służby Migracyjnej Rosji. W celu uzyskania wizy służbowej należy przedstawić: paszport, ważny co najmniej 180 dni, licząc od daty zakończenia terminu ważności wizy na wjazd do Rosji; wniosek wizowy wypełniony wyłącznie elektronicznie w języku rosyjskim bądź angielskim i wydrukowany za pomocą specjalnej strony internetowej Departamentu Konsularnego MSZ Rosji: http://visa.kdmid.ru , zdjęcie i zaproszenie od właściwego zapraszającego organu rosyjskiego a także oryginał pisma kierującego właściwego organu państwa członkowskiego UE, potwierdzającego, że wnioskodawca jest członkiem delegacji. Jedno lub dwukrotna wiza wystawiana jest na okres do 90 dni. Wielokrotna wiza na okres do 1 roku wystawiana jest pod warunkiem wykorzystania poprzedniej jedno lub dwukrotnej rosyjskiej wizy i ogólnego czasu pobytu w Rosji nie przekraczającego 90 dni w ciągu każdych 180 dni.
Najlepiej szukać tam pracy przez doświadczone agencje. Oprócz kontaktowania z pracodawcą biorą na siebie całą mitręgę z biurokracją i potrafią wydobyć wszystkie papiery w rosyjskich urzędach. Z rozmów z ludźmi którzy tam pracowali wynika, że indywidualna walka jest naprawdę ciężka. Dość często do wysokiej klasy specjalistów zgłaszają się firmy head-huntingowe i przedstawiają imponujące oferty.
- Aplikuje do nas kilka osób dziennie. To kandydaci zdecydowani na konkretną ofertę, niejednokrotnie tacy, którzy już pracowali na terenie Rosji, wiedzą, czego można oczekiwać i jak wygląda tam praca - mówi Ewa Adamczyk, prezes NAJ International, agencji doradztwa personalnego, która zajmuje się rekrutacją przede wszystkim na stanowiska od średniego do najwyższego szczebla zarządzania.
Przykładowe zarobki specjalistów IT w Moskwie
Software Engineer - 88 tys. rubli netto za miesiąc
Software Developer - 81 tys.
Senior Software Engineer - 116 tys.
Intern - 30 tys.
Assistant Brand Manager - 88 tys.
bor,JK,WP.PL