Podwójne opodatkowanie, czyli praca za granicą a fiskus

Osiągając dochody z pracy najemnej wykonywanej za granicą należy pamiętać przede wszystkim, że dochody z tego samego źródła nie mogą być opodatkowane podwójnie tzn. jednocześnie w Polsce i za granicą.
Regulują to zawarte przez Polskę, dwustronne umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania oraz ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Trzeba jednak pamiętać, że umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania mają pierwszeństwo przed polskim wewnętrznym prawem podatkowym.

Jeżeli pracowaliśmy w kraju, z którym Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, to – w zależności od kraju – przy rozliczeniu podatkowym zastosujemy jedną z dwóch metod: metodę wyłączenia z progresją lub metodę odliczenia proporcjonalnego.

Metodę wyłączenia z progresją stosuje się między innymi do dochodów z pracy najemnej w umowach z następującymi państwami: Albania, Belgia, Cypr, Chiny, Chorwacja, Czechy, Estonia, Francja, Grecja, Indonezja, Irlandia, Japonia, Kanada, Kuwejt, Litwa, Łotwa, Niemcy, Portugalia, Republika Południowej Afryki, Rumunia, Słowenia, Słowacja, Turcja, Tunezja, Ukraina i Włochy.

Metoda wyłączenia z progresją oznacza, że w Polsce wyłącza się z podstawy opodatkowania dochód osiągnięty za granicą, jednak dla ustalenia stawki podatku od pozostałego dochodu - osiągniętego w Polsce - stosuje się stawkę podatku właściwą dla całego dochodu, tzn. łącznie z dochodem osiągniętym za granicą.

• osiągnęliśmy w Polsce dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej,
• chcemy rozliczyć się łącznie z małżonkiem lub opodatkować dochody w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Metodę odliczenia proporcjonalnego stosuje się między innymi do dochodów z pracy najemnej w umowach z następującymi państwami: Dania, Finlandia, Holandia, Kazachstan, Rosja, Stany Zjednoczone, Szwecja oraz Wielka Brytanii i Północna Irlandia.

Metoda odliczenia proporcjonalnego oznacza, że dochód osiągany za granicą jest opodatkowany w Polsce (w przypadku osób podlegających nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu), ale od należnego podatku odlicza się podatek zapłacony za granicą.

Odliczenie to możliwe jest (zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych), tylko do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w obcym państwie.
Przy zastosowaniu metody odliczenia proporcjonalnego obowiązek wykazania w zeznaniu rocznym dochodu uzyskanego za granicą istnieje zawsze, bez względu na to, czy oprócz dochodów z zagranicy uzyskaliśmy w Polsce inne dochody opodatkowane według skali podatkowej.
Jeżeli przebywamy czasowo za granicą, to mamy dodatkowo obowiązek wpłacenia zaliczki na podatek dochodowy w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wróciliśmy do kraju.

Jeżeli uzyskaliśmy wynagrodzenie ze stosunku pracy w kraju, z którym nie została podpisana umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, to dochód ten jest w Polsce opodatkowany przy zastosowaniu metody odliczenia proporcjonalnego.

Mamy wówczas obowiązek wpłacenia zaliczki na podatek dochodowy w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wróciliśmy do kraju.

Bez względu na kraj uzyskania wynagrodzenia za pracę najemną oraz na zastosowaną metodę zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu sposób obliczania dochodu przy składaniu rocznego zeznania podatkowego jest taki sam:

Przychód osiągany za granicą należy pomniejszyć o przysługujące z tego tytułu - za każdy dzień, w którym była wykonywana praca - diety (pomniejszenie to nie może przekroczyć równowartości 30 diet rocznie). Obliczoną w ten sposób kwotę przelicza się na złote polskie i odejmuje przysługujące koszty uzyskania przychodów.

Może jednak zdarzyć się sytuacja, iż po odjęciu diet, przeliczeniu na złote i pomniejszeniu o koszty przychód wyniesie "0".

Dieta to zwolniona, zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych, ta część dochodów zagranicznych, która odpowiada wysokości diet przysługujących pracownikom z tytułu zagranicznej podróży służbowej.
Zwolnienie dotyczy dochodów nie przekraczających rocznie równowartości 30 diet.
Wysokość diety uzależniona jest od docelowego kraju podróży. Kwoty diet określone są w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju.

Przeliczenia przychodów uzyskanych za pracę za granicą na złote dokonuje się według ogłaszanego przez bank kursu z dnia otrzymania wynagrodzenia.
Jeżeli nie jest to możliwe stosuje się kurs średni z dnia uzyskania przychodu ogłaszany przez Narodowy Bank Polski.

Koszty uzyskania przychodu to zryczałtowana suma, która, zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych, przysługuje osobie uzyskującej dochody ze stosunku pracy.

Gdy składamy zeznanie postępujemy w jeden z podanych niżej sposobów, w zależności od kraju pochodzenia tego wynagrodzenia:

W metodzie wyłączenia z progresją:

• do dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, które osiągnięte zostały w Polsce, dodajemy dochody osiągnięte za granicą (zwolnione na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania) i od sumy tych dochodów obliczamy podatek według obowiązującej skali podatkowej,
• następnie ustalamy stopę procentową podatku, która odzwierciedla stosunek kwoty podatku obliczonego według skali podatkowej do naszych łącznych dochodów, tzn. zarobionych zarówno w kraju, jak i za granicą,
• obliczoną stopę procentową stosujemy tylko do dochodu osiągniętego w Polsce.

W metodzie odliczenia proporcjonalnego dochody uzyskane za granicą łączymy z dochodami uzyskanymi w Polsce.
Od ich sumy obliczamy podatek dochodowy według skali i od tego podatku odejmujemy kwotę podatku zapłaconego za granicą.
Odliczenie podatku nie może przekroczyć części podatku, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w obcym państwie.

Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych dochód należy obniżyć o kwotę składki na ubezpieczeni społeczne.
Od 1 stycznia 2004 r. z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych skreślone zostały artykuły mówiące o zwolnieniu dochodów uzyskanych poza terytorium Polski. Dlatego osiągając dochody z pracy wykonywanej za granicą, mamy możliwość odliczenia opłaconych składek na ubezpieczenie społeczne w pełnej wysokości.
* Jeżeli w zeznaniu rocznym wykażemy dochód do opodatkowania, możemy wówczas skorzystać również z innych odliczeń od dochodu np. z tytułu:*
*darowizn,

• wydatków rehabilitacyjnych,
• ulgi na spłatę odsetek od kredytów (pożyczek) zaciągniętych na cele mieszkaniowe.

Podatek dochodowy, obliczony zgodnie z obowiązującą w danym roku skalą podatkową, w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę pobranej bądź opłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Rozliczając zatem dochody z pracy wykonywanej za granicą, mamy również możliwość (podobnie jak w przypadku składek na ubezpieczenia społeczne) odliczenia opłaconych w roku podatkowym składek na ubezpieczenie zdrowotne. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru składki.

• ulgi remontowo - modernizacyjnej na lata 2003-2005
• odliczenia z tytułu wpłaty na rzecz organizacji pożytku publicznego. Nawet jeżeli nie wykażemy dochodów do opodatkowania, to i tak możemy wykazać kwoty ulg, do których nabyliśmy prawo, i które będziemy mogli odliczyć w latach następnych.

Warunkiem ich odliczenia będzie uzyskanie dochodów opodatkowanych według skali podatkowej w latach następnych.