Dłuższy macierzyński ma już rok

Od 17 czerwca 2013 r. rodzice mogą korzystać z wydłużonego urlopu na opiekę nad dzieckiem i jego wychowanie. Pary mają do wykorzystania 20 tygodni urlopu macierzyńskiego. Pierwsze 14 tygodni przysługuje wyłącznie matce, ale przez następnie 6 dzieckiem może opiekować się zarówno matka, jak i ojciec. Urlop macierzyński dodatkowo można przedłużyć o 6 tygodni. Mogą z niego korzystać także ojcowie. Kolejne 26 tygodni urlopu wychowawczego wziąć może każde z rodziców. Łącznie na opiekę nad dzieckiem można więc przeznaczyć 52 tygodnie.

Rzecznik resortu pracy, Janusz Sejmej, na razie nie chce zdradzić, czy ministerstwo jest z ustawy zadowolone i czy planuje kolejne zmiany. - Na ocenę ustawy mamy jeszcze troszkę czasu. Dokonamy jej po 18 miesiącach, czyli pod koniec roku. Jednak już teraz pojawiają się pierwsze optymistyczne sygnały. To dane ZUS - mówi w rozmowie z GazetaPraca.pl i dodaje, że dzięki ustawie w pierwszych trzech miesiącach roku urodziło się 1200 Polaków więcej niż rok wcześniej.

Rzeczywiście, według danych ZUS-u z kwietnia bieżącego roku z wydłużonych urlopów skorzystało ponad 120 tys. rodziców, głównie kobiet. W pierwszym kwartale bieżącego roku po raz pierwszy od czterech lat odnotowano wzrost urodzeń.

Urlop macierzyński jest bardzo ważny, bo pozwala opiekować się niesamodzielnym niemowlęciem i budować więź z dzieckiem. Kobieta ma czas na dojście do siebie po porodzie, chociaż samodzielna opieka nad dzieckiem w tym czasie może być ciężką pracą. Jednak Ewa Misiak, ekspertka do spraw polityki prorodzinnej w zespole prezydenta Bronisława Komorowskiego i prezeska firmy opiekuńczej Baby&Care przyznaje, że urlop niekorzystnie odbija się na ocenie kobiet jako pracowników. - Rok to z perspektywy przedsiębiorstwa bardzo dużo czasu, zmieniają się klienci, sytuacja w branży, wymagane są nowe kompetencje i wiedza. Powrót do pracy po roku często okazuje się bardzo czasochłonnym i kosztownym procesem. Długa przerwa działa na niekorzyść zarówno samej kobiety, jak i całej firmy - zauważa i dodaje, że w konsekwencji pracodawcy obawiają się zatrudniania lub awansowania kobiet, które są w ciąży, a nawet tych, które - według pracodawcy - mogą planować założenie rodziny.

W Polsce z urlopów rodzicielskich i wychowawczych korzystają głównie kobiety. Zgodnie z powszechnym, stereotypowym przekonaniem to matka powinna opiekować się dzieckiem. Ma to pewne uzasadnienie w pierwszych tygodniach po porodzie, jednak półrocznym dzieckiem z powodzeniem mógłby zajmować się także ojciec. Dlaczego więc to matki zostają w domu przez rok, ryzykując wypadnięcie z rynku pracy?

"Najczęściej pani idzie na urlop zamiast pana, bo albo jest to ekonomicznie bardziej racjonalne, tj. pan zarabia więcej, albo pan nie ma ochoty na kilkumiesięczną przerwę w karierze i jest mniej ustępliwy w swoim wyborze. Dotyczy to zwłaszcza pani z biura zarabiającej 1500 zł, bez większych perspektyw na awans (a takich kobiet, tj. wykształconych, bez specjalistycznych kwalifikacji jest ogrom). Warunki mogą stawiać tak naprawdę tylko kobiety dobrze ustawione (bogate, z dobrą pracą, jakkolwiek inaczej uprzywilejowane), bo dla reszty ten piękny postulat o rozmnażaniu się z facetem, który wykorzysta rodzicielski w całości, rozbija się na kawałeczki w zderzeniu z rzeczywistością" - dobitnie tłumaczy na forum.gazeta.pl użytkowniczka o nazwie tosterowa. Jej opinię potwierdzają inni - przyczyny finansowe odgrywają kluczową rolę przy podejmowaniu decyzji o tym, które z rodziców zostanie w domu, a które wróci do pracy. "Ja urodziłam 2 kwietnia 2013 i to ja w całości wykorzystałam przysługujący urlop macierzyński i
rodzicielski. Dlaczego mąż nie? Proste i prozaiczne: mąż zarabia lepiej ode mnie (znacznie), a matematyka jest brutalna: minus 40 proc. od mojej pensji to mniej niż od jego" - argumentuje wzięcie dłuższego urlopu dzika41. Historie o ojcach opiekujących się małymi dziećmi to rzadkość i najczęściej taka decyzja także podyktowana jest względami finansowymi.

Z Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń przeprowadzanego przez firmę Sedlak&Sedlak wynika, że kobiety zarabiają nawet o 30 proc. mniej od mężczyzn. Dysproporcje wzrastają wraz z odpowiedzialnością - na kierowniczych stanowiskach różnice w zarobkach są najbardziej widoczne.

Według badań SMG/ KRC 17 proc. pracodawców przyznaje otwarcie, że ich zdaniem kobiety po zajściu w ciążę stają się mniej efektywne. Co trzecia kobieta po urodzeniu dziecka boi się, że straci pracę. Co o wydłużonym urlopie rodzicielskim sądzą firmy? Nie wiadomo. Jedyną firmą, która udzieliła na ten temat komentarza, jest City Handlowy. - Z naszych analiz wynika, że wprowadzenie rocznych urlopów macierzyńskich spotkało się z dużym zainteresowaniem wśród pracowników. Od stycznia 2013 roku cieszyły się one 15-krotnie większym zainteresowaniem niż 6-miesięczne urlopy. Roczna przerwa jest w pełni wykorzystywana. Na przestrzeni ostatnich miesięcy mieliśmy jedynie trzy osoby, które skróciły roczny urlop i powróciły wcześniej do pracy. Jednak jest jeszcze za wcześnie, żeby jednoznacznie oceniać długofalowe skutki wprowadzania rocznych urlopów. Wiele osób, które w pierwszej kolejności z nich skorzystały, dopiero niedawno powróciło do pracy, a znaczna większość wciąż jeszcze na nich przebywa - mówi Katarzyna
Tomaszewska z pionu zarządzania kadrami. Pozostali pracodawcy na temat wydłużonych urlopów milczą.