Jakie są warunki przenoszenia pracownika na inne stanowisko w tym samym zakładzie pracy?
Zawarcie umowy o pracę, poprzez ustalenie jej treści przez strony umowy, wiąże się z nadaniem określonym w niej warunkom pracy i płacy trwałego charakteru. W praktyce jednak zdarzają się takie sytuacje, gdy z różnych względów w trakcie trwania stosunku pracy konieczna jest zmiana warunków umowy bądź zmiana warunków zatrudnienia. Takie zmiany mogą zostać wprowadzone poprzez dokonanie wypowiedzenia zmieniającego lub w drodze porozumienia stron. Ponadto pracodawca może każdemu pracownikowi - w pewnych okolicznościach i po spełnieniu kilku warunków - powierzyć na jakiś czas wykonywanie innej pracy. Mówi o tym art. 42 § 4 Kodeksu Pracy. Aby pracodawca mógł wydać takie polecenie, muszą być spełnione jednocześnie następujące warunki:
o muszą wystąpić uzasadnione potrzeby pracodawcy,
o pracodawca nie może przenieść pracownika na inne stanowisko pracy na okres dłuższy niż trzy miesiące w roku kalendarzowym (może to zrobić maksymalnie na okres sześciu miesięcy, gdy zdecyduje się to zrobić na przełomie roku),
o pracownik nie może za tę pracę otrzymywać niższego wynagrodzenia, niż to określone w umowie o pracę,
o pracodawca musi przenieść pracownika na stanowisko, które odpowiada jego kwalifikacjom.
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego ,,uzasadnione potrzeby pracodawcy" należy rozumieć jako potrzeby zakładu pracy jako całości, a nie tylko jednostki (komórki) organizacyjnej zakładu pracy, do pracy w której pracownik został skierowany. Natomiast pod pojęciem ,,kwalifikacji", o jakich mowa w artykule 42 § 4 KP, należy zaś rozumieć nie tylko przygotowanie zawodowe pracownika - jego formalne wykształcenie, zdobyte doświadczenia zawodowe i potrzebne umiejętności, ale także właściwości psychofizyczne pracownika, predyspozycje psychiczne oraz zdolności do wykonywania określonych czynności z punktu widzenia zdrowia psychicznego. Stanowisko takie wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 04.10.2000r. W orzecznictwie utrzymuje się pogląd, że nie może to być także praca, przy której kwalifikacje posiadane przez pracownika nie są potrzebne. Sąd stwierdził, iż powierzenie pracownikowi pracy nie wymagającej żadnych kwalifikacji zawodowych stanowi naruszenie art. 42 § 4 KP. Odmowa wykonywania takiej pracy nie uzasadnia
rozwiązania umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 KP. Niezaakceptowanie przez podwładnego przeniesienia na nowe stanowisko (powierzenie mu tymczasowo innej pracy) może skutkować rozwiązaniem z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia z jego winy, na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 KP - tzw. ,,tryb dyscyplinarny". Jedynie uzasadniona odmowa wykonania powierzonej pracy (tj. w razie nie zachowania przez pracodawcę jednego z warunków przeniesienia) nie uzasadnia rozwiązania umowy w trybie dyscyplinarnym.
W razie powierzenia pracownikowi innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nie przekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika, a jest uzasadnione potrzebami pracodawcy, nie wymaga zachowania formy pisemnej, jednak forma ta jest zalecana ze względów dowodowych.
Wypadku gdyby jednak powierzenie innej pracy byłoby na okres dłuższy niż 3 miesiące, bądź skutkowało obniżeniem wynagrodzenia konieczne jest dokonanie wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy lub płacy. W tym przypadku konieczne jest już zachowanie formy pisemnej. Ponadto zmiana warunków umowy może też być dokonana w drodze porozumienia stron.
Zgodnie z art. 42 KP wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki, jednocześnie wypowiadając dotychczas obowiązujące. W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem ustawowego okresu wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem połowy tego okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki (pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie). W razie braku takiego pouczenia, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków. W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych mu nowych warunków zatrudnienia, wypowiedzenie zmieniające przekształca się w wypowiedzenie definitywne i stosunek pracy ulega rozwiązaniu z upływem okresu wypowiedzenia.
Monika Hernecka